Ermənilər kiçik və önəmli heç bir mədəniyyət göstəricisinə malik olmayan etnos kimi “kiçik xalq” sindromundan həmişə əziyyət çəkiblər və hazırda da çəkməkdədirlər. Onlar öz mənşələrini müxtəlif qədim dövlətlərin və xalqların, eləcə də irqlərin adına bağlamaqla xeyli uğursuz cəhdlər ediblər. Hazırda özləri türklərə – azərbaycanlılara qarşı soyqırımı törətdikləri halda, özlərini “məzlum” xalq kimi qələmə verməyə çalışdıqları kimi, tarixi və mənşələrini də saxtalaşdırmaqla məşğuldurlar. Yəni onlar bu gün olanları çox məharətlə saxtalaşdırdıqları kimi, artıq əksəriyyət üçün unudulmuş və bilinməz olan tarixi də gözəlcə saxtalaşdırıblar. Onlar başqalarının tarixini, mədəniyyətini mənimsəməklə, bunlarla özlərinin bəşəriyyət qarşısında “çılpaq” “mədəniyyət” və keçmişini bürüməyə çalışırlar. Ən pisi odur ki, ermənilər əksər hallarda türk tarixinə və mədəniyyətinə sahib çıxmağa çalışırlar. Onların tarixi və mədəniyyəti saxtalaşdırmaları əsasən türk xalqlarına qarşı yönəlib. Bu barədə indiyə qədər çox yazılıb. Amma çox yazılmayan və ciddi təbliğata, informasiya savaşında istifadəmizə ehtiyac duyulan bir məqam da var. Bu da erməni-qıpçaqlarla bağlı məqamdır.
Öncə qeyd edək ki, ermənilərin hazırda mənşəyi o qədər qarışıqdır ki, bu barədə tədqiqatlar DNA analizləri aparan alimlər də onların mənşə “zənginliyindən” çaşıb qalırlar. Yəqin ki, bu da onların bir etnos kimi həmişə dağınıq və orda-burda yaşaması, başqa xalqların “qılığında” olmaları ilə bağlıdır. Bir zaman türkiyəli professor, keçmiş Türkiyə Prezidenti Süleyman Dəmirəlin müşaviri Namiq Kamal Zevbekin aşırı millətçi olan ermənilərə bir təklifi olmuşdu ki, gedin kökünüzü araşdırın, DNA analizi verin və sonra da bizdən əl çəkin. Bundan sonra isə ermənilər səslərini kəsmişdilər və bu işə getməmişdilər. Onu da qeyd edim ki, özüm zaman-zaman etnoqrafiya, etnogenez məsələləri ilə bağlı əsər və məqalələri oxumuşam. Eyni zamanda, keçmişdə türk xalqları ilə ermənilərin əlaqələrinə həsr olunmuş məqalə və tarixi əsərlər də bu qəbildən qeyd edilə bilər. Bu gün ermənilər qeyd edirlər ki, biz sırf ariyik, türklərlə düşmənçiliyimiz əbədidir, qırğınlara məruz qalmışıq və sair. Amma qeyd etdiiym kimi, əsl həqiqətdə ermənilərin öz soykökləri ilə bağlı ciddi problemlər olduğu da həqiqətdir.
Bu, bir çox hallarda tarixi proseslərlə əlaqələndirilsə də, eyni zamanda da onların əski inanclarından irəli gələn məişət, əxlaq və həyat tərzi iıə bağlıdır. Məsələn, tarixdən bəllidir ki, xristianlıqdan əvvəl ermənilər Anait adlı “tanrıça”ya tapınıblar. Anait həm də ermənilərin hazırkı “anaxaqanlığı”nın simvoludur. Belə ki, Anaitə sitayiş edən ermənilərin xristianlıqdan qabaq məbədləri olub ki, orada əcnəbilərə, başqa millətlərdən olanlara erməni qadınları cinsi xidmət göstəriblər. Bu, ermənilər arasında çox geniş yayılmış və əsrlər boyu davam etmiş bir ritual olub. Təbii ki, bu cür dini inanc eyni zamanda ermənilərin həyat tərzinə də sirayət etməli imiş. Bu gün bir çox professorlar qeyd edirlər ki, DNA analizlərinin nəticələrinə əsasən, ata xətti ilə erməni milləti yoxdur, yalnız ana xətti ilə erməni xalqının mövcudluğundan danışa bilərik. Beləliklə, bu məsələ erməniləri genetik xarakterizə edən ən əsas xüsusiyyətlərdən biridir… Amma əslində bu yazıda daha çox haqqında danışacağımız məsələ isə yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, erməni-qıpçaqlarla bağlıdır. Belə ki, tez-tez hətta erməni millətindən olan müəlliflər də tarixlə bağlı erməni miflərini dağıdan əsərlərlə çıxış edərək mənsub olduqları millətin və Ermənistan dövlətinin ideoloji yalanlarını ifşa edirlər. Bu baxımdan “kumukiya.ru” saytında yerləşdirlmiş bir yazı da diqqətimi cəlb etdi. Orada qeyd edilir ki, bir neçə il bundan öncə Rusiyada yaşayan ermənilər arasında səs-küy qalxmışdı və bu səs-küy İrəvana qədər gedib çıxmışdı. Belə ki, Eduard Vartanov adlı bir müəllif “Rostov ofisialnıy” qəzetində “Erməni köçləri mifi” adlı bir məqalə dərc etdirmişdi. Müəllif tarixi faktlara söykənərək göstərirdi ki, “Qara dəniz ətrafından Rusiyanın cənubuna doğru ermənilər tərəfindən məskunlaşma” uydurulmuş tarixdir, bunun heç bir əsası yoxdur. Hazırkı “Krım və Don erməniləri” isə erməni-qriqoryan xristianlığını qəbul edən qıpçaqlardır. Bu gün linqvistlər və tarixçilər də onları erməni-qıpçaqlar kimi ayırırlar.
Müəllif qeyd etmişdi ki, hətta bugünkü gündə də həmin erməni-qıpçaqlar öz türk əcdadlarının leksikasını, adətlərini və məişətini tətbiq edirlər. Məsələn, Don ermənilərinin milli geyimi demək olar ki, tatarların geyimindən fərqlənmir. Don erməniləri ilə bağlı olaraq Vartanov daha sonra bunu yazmışdı: “Onlar indiki Ermənistanda yaşayanları anlamırlar. Buradan da onların özgəliyi açıq-aşkar görünür. Buradan isə aydın olur ki, onlar “don erməniləri” adı altında ayrıca bir etnosdurlar.” Qeyd edilir ki, məqalə ciddi elmi dairələrdə sensasiya doğurmasa da, Ermənistanın özündə “süngü” ilə qarşılanmışdı. Məlumdur ki, onlar öz xeyrinə yalanlar olmayanda həmişə çığır-bağır salırlar. Çünki bu cür məqalələr Ermənistanda quraşdırılan saxta ermənişünaslıqda “erməni-qıpçaqların mənşəcə ermənilərdən olması” ilə bağlı ideoloji yalanlarla sırf ziddiyyət təşkil edirdi.
Amma buna baxmayaraq, araşdırıcılar çoxdandır bu məsələ ilə məşğul olurlar. Hələ 1896-cı ildə Moskva arxeoloji cəmiyyətində erməni-qıpçaqların sənədlərinin öyrənilməsi ilə bağlı ayrıca komissiya yaradılmışdı: “Onun tərkibinə F.Korş, S.Sakov, A.Krımskiy kimi alimlər daxil idilər. O vaxt F.Korş özünün linqvistik məruzəsində kumık dili ilə çoxlu paralellər aparıb. Amma o vaxtdan onun bu cür paralelləri və məruzəsi açıqlanmamışdı və çap edilməmişdi. Fransız türkoloqu Jan Denir 1921-ci ildə və polyak türkoloqu Tadeuş Kovalski 1929-cu ildə, onların ardınca isə ukraynalı filoloq Aqafangel erməni-qıpçaq dili ilə 13-14-cü əsərlərin abidəsi olan “Codex Cumanicus” (Qıpçaq Kodeksi-İ.A.), karaim və kumık dilləri arasında oxşarlıqları tədqiq ediblər. Özünün “Türk filologiyasının əsasları” adlı üçcildlik əsərində ukraynalı amerikan şərqşünası və akademiki Omelyan Priçak erməni-qıpçaq dili ilə bağlı qeydlər aparıb.
Onun bu barədə tədqiqatlarını Avrasiya Araşdırmaları Mərkəzinin direktoru, Qazaxıstan Milli Elmlər Akademiyasının elmi əməkdaşı Aleksandr Qarkaveç davam etdirib. Bu cür araşdırmalar nəticəsində bəlli olub ki, erməni-qıpçaq dili orta əsrlər kuman-qıpçaq dilinin birbaşa varisi olub və bu dil demək olar ki, karaim, krım-tatar, kumık və digər qərbi qıpçaq dillərindən fərqlənməyib.
Mənbələr göstərir ki, erməni-qıpçaq dilinin daşıyıcıları öz dillərində özlərini “ermenilər”, dillərini isə üç dildə adlandırıblar: “xıpçax tili”, “bizim til”(bunu çox vaxt əsl erməni dilinə qarşı işlədiblər) və “tatarça”. Bu dildə 15-17-ci əsrlərdə Ukraynadakı Kameneç-Podolskda və Lvovda çoxlu ədəbiyyat nümunələri nəşr edilibmiş. Qıpçaq kitabları dünyasında ilk kitab Lvovda 1618-ci ildə Ovannes Karmadenenç adlı müəllifin nəşri sayılır. Bununla bağlı qıpçaq dilində ilk kitab çapıının 400 illiyinin qeyd olunacağı da bildirilir. Onun kitabı erməni hərfləri ilə yazılıb və “Alqış bitiki” – “Dua kitabı” adlanır. Bu kitabın yeganə nüsxəsi Almaniyanın Leyden Universitetində saxlanılır. “Dəşti-Qıpçaq” Avrasiya Araşdırmaları Mərkəzinin bu nadir nüsxəni çap edib yayacağı da bildirilir.
Bütün bunlar “erməni qıpçaqlar”ın mənşəyini aydın göstərir. Halbuki saxta ermənişünaslıqda onların erməni dilini qəbul etmiş qıpçaqlar olduğu göstərilmir. Onlar əksinə – qıpçaq dilini qəbul etmiş ermənilər kimi təqdim edilir. Halbuki əsl tarixçilər və obyektiv araşdırıcılar onları erməni-qriqoryan xristianlığını qəbul etmiş və özlərini “erməni” adlandırmış qıpçaqlar kimi qəbul edir və onlara məhz bu tarixi həqiqətdən yanaşırlar. Bizim də erməni adlandırdığımız əsl ermənilər isə özlərini “hay” adlandırırlar. Amma bundan başqa indiki Ermənistan ərazisində də həmin qıpçaqların izləri var. Məsələn, Şirak vilayətinin Artık(“Artık” sözü də qıpçaq sözü olaraq bildirilir-İ.A.) rayonunun Ariç kəndi əvvəllər “Qıpçaq” adını daşıyıb. 12-ci əsrdə isə bu kənddə hətta Xpçakavank adlı monastır tikilib(ermənicə xpçax – qıpçaq+vank – monastır). Bu monastır hələ də qalır. Məlumdur ki, əgər o vaxt həmin dilin daşıyıcıları əsl ermənilər olsaydılar, onda məhkəmə sənədlərini, müqəddəs kitabları qıpçaq dilinə çevirməyə heç bir lüzum qalmazdı. O da tarixdən məlumdur ki, 9-cu əsrdə Xəzər xaqanlığının elitar təbəqəsi iudaizmi qəbul etmişdi, amma xəzərlərin bir hissəsi olan kabarlar iudaizmi qəbul etməmişdilər və Şimali Qafqazdan Macarıstana girmişdilər. Belə bir taleyi də xristianlığın erməni-qriqoryanlıq təriqətini qəbul edən, İslama gəlməyən qıpçaqlar yaşamış oldular.
Bu tarixi həqiqətlərə baxmayaraq bu gün ermənilər qıpçaq tarixinə, dolayı olaraq qıpçaq türklərinin tarixdə yaratdıqları maddi-mədəni irsə də sahib çıxırlar. Qeyd etmək lazımdır ki, Qazaxıstanda, və eləcə də qıpçaqların indiki varislərindən sayılan digər xalqların nümayəndələri tərəfindən bugünkü erməni-qıpçaqların türk olduğu, onların tarixdə yaratdıqları maddi-mənəvi mədəniyyət nümunələri ilə bağlı daha çox tədqiqatlar aparılmaqdadır. Bununla belə, Azərbaycanın da qıpçaq irsinə eyni dərəcədə varisliyi çatır. Birincisi, bu irs ümumi türk irsinə aiddir. İkincisi isə azərbaycanlılar təkcə oğuz qoluna mənsub deyillər, həm də genetik, linqvistik və tarix baxımından xeyli dərəcədə qıpçaqlarla bağlıdırlar. Ümumiyyətlə, Ermənistan və ermənilərlə informasiya savaşında bu məqama da diqqət yetirməliyik və bir neçə istiqamətdə – həm “erməni”-qıpçaqlara, həm dünyaya yönəlik təbliğat aparmaq lazımdır. Bu məqam tarixi-elmi araşdırmaların diqqət mərkəzinə gətirilməlidir. Bundan başqa bu sahədə tədqiqatlar aparan obyektiv tədqiqatçılarla əlaqələri gücləndirmək lazımdır. Həmçinin türk dünyasında bununla bağlı ümumi koordinasiya olmalıdır.
Bütün bunlar ermənilərin tarixi saxtalaşdırmalarını ifşa etməyə və əsl həqiqətləri yaymağa xidmət etməlidir.
Mənbə: Palitranews.az
