Muzey və qalereyalar bəşəriyyətin maddi və mənəvi irsini özündə ehtiva edən ən vacib məkanlardan sayılır. Bunlar insanın dünyagörüşünün artımında, öyrənməsində və zövqünün formalaşmasında mühüm rol oynayır. Ona görə də özlərində bu keyfiyyətləri formalaşdırmaq və artırmaq istəyənlər vaxtaşırı muzeyləri və qalereyaları ziyarət edirlər. Sizin üçün dünyanın ən yaxşı muzey və qalereyalarının siyahısını hazırlamışıq.
Smitsonian İnstitutu, Vaşinqton , ABŞ
“Smithsonian” 19 muzey və qalereyası ilə dünyanın ən böyük tədqiqat və muzey kompleksidir, burada Milli Zoologiya Parkı və müxtəlif tədqiqat obyektləri yerləşir. Muzeydə Amerikanın tarixini əks elətdirən 137 milyondan çox eksponat var, buranı ziyarət etmək fikriniz varsa, gərək özünüzə bir həftəlik gəzinti üçün vaxt müəyyən edəsiniz. Muzeydə baxılası çox şey var, əgər sərgilənən obyektlərin hamısına baxmaq üçün gecə və gündüzlərinizin hamısını həsr etsəniz belə, onda on il ərzində siz yalnız muzeyin on faizini görmüş olarsınız. Buna görə də planlı ekskursiya ilə başlamaq daha uyğun sayılır. Yaxşı olardı ki, iki və ya üç müxtəlif qalereyada yalnız bir və ya iki sərgiyə köklənəsiniz.
Əsas eksponatlar: Dorotinin yaqut qırmızısı ayaqqabıları (1939-cu il “Oz’un ovsunu” muziklində Doroti Geyl obrazının geyindiyi sehrli ayaqqabılar); Birinci Xanımların libasları və Amerika Tarixi Milli Muzeyindəki orijinal Amerikan bayrağı; Milli Təbiət Tarixi Muzeyində, Cəvahirat salonu (Ümid brilyantı daxil olmaqla (hardasa dörd əsr əvvələ aid dünyada ən məşhur daşlardan birisi burada sərgilənir); Vrayt qardaşlarının 1903-cü ildəki təyyarəsi (Vrayt qardaşları tərəfindən layihələndirilmiş və düzəldilmiş ilk uğurlu ağır çəkili təyyarə); və Milli Hava və Kosmos Muzeyində Apollon 11-in komanda modulu buradadır.
Luvr Muzeyi – Fransa
Luvr muzey olmazdan iki əsr əvvələ qədər orta əsr qəsri və Fransa krallarının sarayı idi. 1989-cu ildə Yo Minq Pey-in (çin əsilli amerikalı memar) piramidasının əlavə olunması və yeni giriş kimi açılması çoxlarını şoka saldı, amma bu tikili muzeyin fərqli elementlərini özündə birləşdirərək əsas giriş kimi fəaliyyət göstərir. Muzeyin kolleksiyalarına daxil olan qədim dövrdən 19-cu əsrin birinci yarısına qədər olan ekspozisiyalar qlobal əhəmiyyət daşıyır. Başlamaq üçün ən münasib yer olan Sulli Qanadı salonunun bünövrəsini orta əsrlərdə Flipp Auqust qoyub. Bura Luvrun mərkəzində yer alır və birbaşa Misir otaqlarına aparır – uşaqlar bu salonu çox sevirlər.
Əsas eksponatlar: “Venus de Milo,”(Milosun Afroditası, eradan əvvəl 130-100-cu illər arasında yaradılan yunan heykəlinin – eşq və gözəllik ilahəsi – Afrodita olduğu düşünülür.) “Yunan zəfəri ilahəsi” və Leonardo Davinçinin “Mona Liza”sı da burada sərgilənir.
Akropol Muzeyi – Afina, Yunanıstan
Bu muzeyin möhtəşəm alt mərtəbə qalereyasında Akropolun yamaclarından tapılmış tapıntılar saxlanılır. Buranın valehedici şəffaf şüşə döşəməsi sanki yuxarıya doğru, Akropola qalxarkən, arxeoloji qazıntı görüntüləri ilə, hər bir dövrə aid Afina məbədləri üzərində tarixi gəzintini ziyarətçilər üçün təmin edir. Həmçinin burada qazıntılar şəklində olan daha kiçik obyektlər o dövrdəki afinalıların həyatına işıq salır. Üstəlik, Arxaik Qalereyadakı təbii işığın dəyişməsı ilə müşayiət olunan açıq ortamlarda sərgilənən ekspozisiyalar ilk dəfə ziyarətçilər üçün dolğun ekskursiya imkanı yaradır.
Əsas eksponatlar: Parfenon. Parfenon Yunanıstanın Afina Akropolunda, Afina ilahəsinə ithaf olunmuş qədim məbəddir, insanlar bu ilahayə sitayiş ediblər. Məbəd antik Yunanıstanın ümumilikdə dorik (dorik kapitel – sütunun baş hissəsi) üslubunun zirvəsi hesab olunan, indiyə kimi qorunan ən önəmli tarixi tikilisidir. Onun dekorativ heykəlləri yunan sənətinin zirvələrindən biri hesab olunur. Parfenon Antik Yunan, Afina demokratiyası və Qərb sivilizasiyasının əbədi simvolu və düyanın mədəni abidələrindən biri olaraq qəbul edilir.
Ermitaj Muzeyi – Sankt Peterburq, Rusiya
Rusiya – Paris, Roma və London kimi sənət mərkəzlərindən ayrı qiymətləndirilə bilər, lakin Ermitaj üç milyondan çox ekspozisiyası ilə, daş dövründən 20-ci əsrin əvvəllərinə qədər yayılmış dünya sənətinin möhtəşəm bir kolleksiyasını əldə etməyə müvəffəq olub. Muzey əsas bina sayılan Qış Sarayı ilə birlikdə, Neva çayı boyunca altı tarixi binadan ibarətdir. Bu möhtəşəm, göy və ağ barokko üslubundakı binanın tikintisi 1764-cü ildə başa çatıb və bir neçə əsr sonraya qədər çarların əsas igəmətgahı olub. II Yekaterina həmin il Berlindən aldığı 255 rəsm əsəri ilə muzeyi qurub. Muzeyin əsas istinadı Qərbi Avropa sənətidir, dörd binada, 120 otaqda yerləşdirilmiş ekspozisiyada orta əsrlərdən günümüzə qədər olan sənət nümunələri sərgilənir. Rembrandt, Rubens, Tiepolo, Titian, da Vinci, Pikasso, Qogen, Sezann, van Qoq və Qoya kimi rəssamların əsərləri burada nümayiş olunur.
Əsas eksponatlar: “Xəzinə” qaleriyasının qızıl otaqlarında Avrasiyanın qədim dövründən, Qara dənizin sahil boyundan və Şərqdən toplanmış qızıl metaldan olan şah əsərləri sərgilənir. Muzeyə ayrıca II Nikolayın şəxsi kolleksiyasına daxil olan rəngkarlıq və rəsm əsərləri, həmçinin tac qoyma mərasimini anmaq üçün olan medallar da daxil edilmişdir.
Britaniya muzeyi, London, İngiltərə
İngiltərənin ən böyük muzeyi olan Britaniya muzeyi arxeologiya və etnoqrafiyaya aid kolleksiyanı – Afina Parfenonunun qızıl külçələrindən tutmuş, tarix öncəsi sümük qalıqarına və bütün Assuriya saraylarının otaqları da daxil olmaqla, incə qızıl cəvahirata kimi səkkiz milyon eksponatdan ibarətdir.
Əsas eksponatlar: Misir qalereyası, bizim eradan əvvəl 196-cı ildə yonulmuş olan Rosetta Daşı da daxil olmaqla, Misirin xaricində, bu ölkəyə aid ən zəngin ikinci kolleksiyaya sahibdir.
Prado, Madrid, İspaniya
İspan kral ailəsi Prado muzeyinin klassik şah əsərlərini toplayıb. Əsrlər boyu krallar və kraliçalar gözəl zövq və aludəçiliklə sənət əsərlərini toplayıb və sifariş veriblər. Velaskes, Qoya, Ribera ve Zurbaran kimi İspaniya rəngkarlığının dahilərinə əlavə olaraq Prado muzeyi İtalyan (Titian və Rafael daxil olmaqla) və Flamand sənətçilərinin möhtəşəm şah əsərlərinə sahibdir. 1819-cu ildə VII Fernando kolleksiyasını ictimaiyyət üçün açıq etdi və bu gün Xuan de Villanueva tərəfindən dizayn edilmiş həminki neoklassik binada bu kolleksiya sərgilənir.
Əsas eksponatlar: Üç zərif – Rubens
Metropolitan İncəsənət Muzeyi, Nyu-York, ABŞ
Metropolitan muzeyi qərb yarımkürəsində ən böyük muzeylərdən biridir. Bu muzeyin iki milyondan artıq eksponatdan ibarət olan kolleksiyası bütün dünyanı, qədim zamanlardan günümüzə qədər olan dövrü əhatə etməklə yanaşı, bəzi kolleksiyalar muzey içində ayrıca muzey olacaq qədər geniş sahəyə malikdirlər. Muzeyin Avropa rəsmləri valehedicidir: Bottiçelli, Rembrandt, Vermeer, Degas, Rodin və başqa sənətkarların əsərləri burada sərgilənməkdədir. Buradakı Misir kolleksiyası Pernebin sərdabəsini (təxminən eradan əvvəl 2440) və Dendurun incə məbədini (təxminən eradan əvvəl 23-10) nümayiş etdirir. Amerikan Qanadı, Frank Lloyd Raytt Preyrin (Amerikalı memar, dizayner, yazıçı. Rayt insanlıq və ətraf mühitlə harmoniya təşkil edən orqanik memarlıq adını verdiyi bir fəlsəfəyə inanırdı.) evinin bir otağı da daxil olmaqla, Amerika sənət və sənətkarlığını da özündə ehtiva edir.
Əsas eksponatlar: Adəm və Həvva. Albrext Dürerin məşhur Adəm və Həvva qravürası bu muzeydə kəşf edəcəyiniz ən təsirli əsərlərdən yalnız biridir.
Vatikan muzeyləri, Vatikan, İtaliya
Vatikan muzeyi hər biri digərindən daha möhtəşəm olan, iyirmi iki ayrıca kolleksiyanı özündə ehtiva edir. Ən məşhurları, görkəmli heykəlləri ilə yəqin ki, “Museo Pio-Clementino”dur; Rafelin otaqları, bütün otaqlar Rafael tərəfindən rəsm edilmişdir; Pinakoteka qaleriyası Vatikan kolleksiyasının Orta Əsr və İntibah dövrü rəngkarlığını əhatə edir; və əlbəttə ki, Mikelanjelonun Sikstin Kapellası buraya yaraşıq verir. Həmçinin burada qədim Misir kolleksiyaları da sərgilənir və bunlar hələ yalnız kiçik bir qismdir.
Əsəs eksponatlar: Mikelanjelonun məşhur Sikstin Kapellası və Rafaelin otaqları gözdən qaçırılmamalıdır.
Uffizi Qalereyası, Florensiya, İtaliya
Sənət əsərləri və abidələri ən yüksək tərifə layiq İtaliyada “Möhtəşəm” sifəti ən çox işlənən sözdür. Uffizi Qaleriyasının timsalında dünyanın ən yaxşı Renessans dövrü tablolarının kolleksiyasını cəmləyən bir qalereyanı göstərmək olar. İtalyan sənətinin bütün məşhur adları buradadır – yalnız Renessans dövrü sənətkarları deyil, həmçinin erkən orta əsr, barok və qızıl dövründən olan sənətkarların əsərlərini də burada görmək olar.
Əsas eksponatlar: Bottiçellinin “Veneranın doğuluşu” əsəri birinci gəlir.
“Rijksmuseum”, Amsterdam, Niderland
Hollandiyadanın ən böyük sənət və tarix kolleksiyası olan “Rijksmuseum”u təxminən 900.000 ekspozisiyadan ibarətdir. Muzey ən çox ona görə məşhurdur ki, 17-ci əsr holland ustaları olan Ruysdael, Frans Hals, Johannes Vermeer, və Rembrandt van Rijndə kimi rəssamların əsərlərini burada görmək olar. 1800-cü ildə əsası qoyulan, Holland sənətkarlarının kolleksiyasını səgiləyən muzeydə həmçinin Orta əsr nümunələridə sərgilənir.
Əsas eksponatlar: Gecə gözətçiləri – Rembrandt
