Aa
Libre.az
  • Ana səhifə
  • Tədqiq və Tətöbbə
  • Ordan-burdan
  • ART
  • SportİSM
  • Yaşam
  • Bizə yazın
Reading: Putinin “gizli” ordusu – “Wagner”
Paylaş
Libre.azLibre.az
Aa
Search
  • Ana səhifə
  • Tədqiq və Tətöbbə
  • Ordan-burdan
  • ART
  • SportİSM
  • Yaşam
  • Bizə yazın
Have an existing account? Sign In
Follow US
© Libre.az 2023. Bütün hüquqlar qorunur.
Libre.az > Yazarlar > Putinin “gizli” ordusu – “Wagner”
Yazarlar

Putinin “gizli” ordusu – “Wagner”

İsmayıl Suleymanov
İsmayıl Suleymanov 220 dəfə oxundu
Paylaş
Paylaş

Orta Şərq başda olmaqla toqquşma bölgələrində son illərdə dövlətlərin qarşı-qarşıya gəlmək istəməyib, vəkil ünsürlərindən istifadə etdikləri, zaman-zaman isə muzdlu xüsusi hərbi hissələrə müraciət etdikləri müşahidə olunur. ABŞ-ın “BlackWater” şirkəti xatırlanan ilk ad olmaqla yanaşı, Rusiya mənşəli “Wagner” şirkətinin də müxtəlif toqquşma bölgələrində öz mövcudluğunu göstərməyə başlaması diqqət çəkir. Rusiya “Wagner” şirkəti üzərindən Suriya, Liviya, Mərkəzi Afrika hətta Venesuela kimi ölkələrdə həm sahədəki müttəfiq ünsürlərini dəstəkləyir, həm də öz nüfuz sahəsini gənişləndirməyə cəhd göstərir.

Hal-hazırda müharibələrin və toqquşmaların təbiətinin dəyişərək hibridləşməsi və bu çərçivədə təhlükəsizliyin və müdafiənin sözün əsl mənasında xüsusiləşməsi və bazarla iç-içə olması yeni tərz hərbləri formalaşdırır.  Xüsusi şirkət məfhumunun ortaya çıxması və hal-hazırda inkişaf etmiş və inkişaf yolunda addımlayan bir çox ölkə tərəfindən istifadə olunması da bu prosesin nəticəsidir. Ölkələrin xüsusi iş qolları ilə birgə hərəkət etməyə başlaması ilə xüsusi hərbi şirkətlər müharibələrdə iştirak edərək təhlükəsizlik və müdafiə siyasətlərində istifadə edilməyə başlanmışdır.

ABŞ-la yanaşı Rusiyanın özəl hərbi və təhlükəsizlik şirkətlərindən istifadə olunmasının son illərdə yayğınlaşması bu şirkətlərin, xüsusilə, Orta Şərqdəki və Şimali Afrikadakı fəaliyyətləri beynəlxalq sahədə diqqət çəkdi. Həmin şirkətlərin adından bəhs ediləni isə “Wagner” qrupudur.

2018-ci il fevralın 7-də  Suriyanın neftlə zəngin ərazisi Deyr-ez-zor əyalətində, Fərat çayının şərqində, Hişam qəsəbəsində  Rusiya ilə ABŞ orduları arasında çoxsaylı insan tələfatı ilə nəticələnən hərbi toqquşma baş verdi. Bu döyüşlərdə 500-dən artıq rus hərbçisinin öldürüldüyü barədə məlumat yayıldı. Bir çox ekspertlər  iki supergüc arasında yaşanan bu hərbi toqquşmanı “soyuq müharibə” dönəmindən indiyədək ən çoxsaylı  hərbçinin itkisi ilə nəticələnən toqquşma hesab edir. Moskva ilk olaraq, İŞİD-lə mübarizədə 5 hərbçinin öldüyünü qeyd etsə də, sonradan  Rusiya XİN bu sayın onlarla olduğunu etiraf etdi. ABŞ tərəfi isə bildirib ki, Əsəd rejiminə dəstək verən güclər  Deyr-ez-zor şəhərində, Fırat çağının şərq sahilinə  YPG-nin (Suriya Demokratik Gücləri) nəzarətində olan Hişam  qəsəbəsində 550  hərbçinin iştirakı ilə hərbi əməliyyat keçirmək istəyib. Bunların 300-ü Rusiyaya məxsus muzdlu olub. Lakin bu əməliyat uğursuzluqla nəticələnib.  “Reuters”in verdiyi xəbərə görə, əməliyyat zamanı  yüzlərlə  hərbçinin  öldüyü qeyd edilib. Rusiya tərəfi bunu qətiyyətlə rədd etsə də,  Dimitar Beçev və Kerim Has  bu hərbçilərin Rusiyaya məxsus olduğunu sübut edib. Bu hadisədən sonra keçmiş rus ordusu zabiti, polkovnik İqor Strelkov maraqlı bir status paylaşmışdı: “İki “Wagner” qrupu vardı bölgədə. Onlardan biri tamamilə yox edilib, ikincisi də pərən-pərən düşmüş vəziyyətdədir…” Müstəqil qəzetçi Maksim Borodin də bu qrupun qanunsuz fəaliyyəti barədə silsilə yazılar yazmışdı. Nəticədə onun meyiti yaşadığı binanın 5-ci mərtəbəsindən özünü atmış (bəlkə də atılmış) şəkildə tapılmışdı.

“Wagner” özəl hərbi şirkətinin nə zaman yaradılması bilinməsə də, adının mənasının Rusiya xüsusi təyinatlı  qüvvələrinin təxminən 40 yaşlarında olan keçmiş zabiti Dmitri Utkinin əsgər ləqəbindən gəldiyi deyilməkdədir.

Şirkət haqqında ilk məlumata 2015-ci ilin oktyabrında Sankt-Peterburqda nəşr olunan «Фонтанка.ру» qəzetində rast gəlinir. Məlumatda qeyd olunur ki, 2013-cü ildə rus menecerlər Vadim Qusev və Yevgeni Sidorov gəmilərinin piratlardan mühafizəsi sahəsində fəaliyyət göstərən Moran Security Group şirkətini Honq Konqda qeydiyyatdan keçirirlər.

“Wagner” qrupunun sahibinin Kremlin ilə yaxın əlaqədə olduğu və hətta ona məxsus “Concord Food Catering”in Kremlinə yemək servisi təmin etdiyinə görə “Putinin aşbazı” ləqəbi verilmiş məşhur iş adamı Yevgeny Prigojin olduğu düşünülür.

“Yevgeni Viktoroviç Priqojin 1961-ci ildə Leninqradda anadan olub. Putinin “aşbaz”ı kimi tanınır. Həm yemək servisi göstərən şirkəti, çoxlu restoranları, neft yataqları, xaricdə bir sıra böyük biznesləri mövcuddur.”

Dmitri Valeryeviç Utkin 1970-ci ildə anadan olub. 2013-cü ilədək Rusiya Müdafiə Nazirliyinin Baş Qərargahının tabeliyində olan 2-ci Xüsusi təyinatlı əlahiddə alayın 700-cü xüsusi təyinatlı bölməsinin komandiri vəzifəsində xidmət edib. Tərxis olunduqdan sonra “Moran Security Group”-da, daha sonra Suriyada «Славянского корпус» şirkətində çalışır. 2016-cı ildə Priqojinin “Concord Food Catering” yemək şirkətinin baş direktoru təyin edilir. “Wagner“ qrupunun rəhbəridir. Qrupun adını məşhur alman bəstəkar və mistik Vaqnerin adından götürüb və hərbi xidmətdə bu ləqəblə tanınıb. Onun haqda bir maraqlı fakt da ondan ibarətdir ki, o, “Üçüncü Reyx”in tarixini çox sevir.

Qrup üzvlərinin əksəriyyətinin Orta Asiya, Balkanlar və Qafqazdan olan ölkələrdən 35-50 yaş arasındakı sabiq əsgərlərdən ibarət olduğunu söyləyə bilərik. Araşdırma hərbi kadrın böyük əksəriyətinin Çeçenistan, Gürcüstan və başqa bölgələrdə döyüşmüş və döyüş təcrübəsi olan və maddi problemlər yaşayıb mülki həyatla uyğunlaşa bilməyən şəxslər olduğunu göstərir. “Wagner” qrupunun əsgərlərin sayının 5 minə yaxın olduğu bildirilir. Conflict Intelligence Team adlı araşdırma qrupuna rəhbərlik edən Leviyev yazır: “Wagner-dən ona görə istifadə olunub ki, Moskva Qərbə, “baxın biz sizin İraqda və Əfqanıstanda verdiyiniz itkilərdən qat-qat az itki ilə necə uğurlu kampaniya aparmışıq” deyə bilsin.”

         Rusiyanın “The Bell” saytı qeyd edir ki, şirkətin dəyəri 5.1 – 10.3 milyard rus rublu həcmindədir.

            Bu özəl şirkətin fəaliyyətləri haqda ilk olaraq, Krım münaqişəsi dönəmində məlumatlar gəlməyə başlamışdı. Həmçinin Malayziyaya məxsus təyyarənin vurulmasının arxasında da “Wagner”in durduğu iddia edilirdi. Rusiyanın 2015-ci ilin sentyabr ayında Suriyaya hərbi olaraq müdaxilə etməsindən sonra sahədə rol almağa başladığı düşünülən “Wagner” qrupunun Suriya sahəsində  müxtəlif fəaliyyətlər göstərdiyi məlumdur. Strateji obyektləri, qaz və neft sahələrini qorumaqla yanaşı, döyüşçü kimi Suriyanın müxtəlif nöqtələrində vuruşduqları da mətbuatda əks olunmuşdur. Rusiya Suriya sahəsindəki qazanclarını Şərqi Aralıq dənizində və Afrika qitəsində də davam etdirmək istəmiş və bu çərçivədə Hafter cəbhəsindəki boşluğu yaxşı qiymətləndirərək, Liviyada davam edən müharibənin fəal aktyorlarından biri mövqeyini əldə etmişdir. 

Son söz kimi müharibələrin və toqquşma dinamikalarının təbiətinin dəyişdiyi bir dövrdə Rusiya yeni prosesə uyğunlaşaraq “Wagner” kimi şirkətlər vasitəsilə özünə hərəkət sahəsi qazanmağa cəhd göstərir.

Qaynaqlar:

  • www.introvertum.com
  • www.bbc.com
  • www.trt.net.tr
  • www.gununsesi.org

İsmayıl Süleymanov

Etiketlər: Liviya, Mərkəzi Afrika, muzdlu ordu, muzdlular, ordu, Priqojin, Putin, rusiya, Suriya, türkiyə, Vaqner, Wagner
İsmayıl Suleymanov 19 Yanvar 2020

Son yazılar

Kral Süleyman əslində Misir fironu idimi?

Kral Süleymanın həyat hekayəsi Bibliya katibləri tərəfindən təhrif olunub və yenidən yazılıb? Bəzi tarixçilər iddia edir ki, onun qızıllarından İsraildə…

Tarix boyunca “tualet” anlayışı və mədəniyyəti

Bəlkə də başlığı oxuyan andan etibarən çoxunuzun dodağı qaçacaq, bəlkə də çoxunuz təəccüblənəcəksiz və ya aranızda məni qınayan, hətta söyən…

“Polşa parlamenti” ifadəsinin anlamı nədir?

"Polşa parlamenti" ("Sejm walny", "Polsk riksdag" və ya "Polnischer reichstag") ifadəsi, əsasən, xaosu, qarışıqlığı, müzakirələr zamanı qərarların qəbulunun mümkün olmadığını təsvir…

OpenAI şirkəti GPT-4 adlı növbəti böyük süni zəka əsaslı dil modelini təqdim edib

OpenAI şirkəti süni zəka əsaslı GPT dil modelinin yeni versiyası olan GPT-4-ü təqdim edib. Təqdim edilmiş GPT-4 faktiki olaraq süni zəka əsaslı multimodal dil modeli hesab edilir…

Mistika ilə dolu ada – lənətlənmiş Qayola

Qayola adası İtaliyanın cənub - qərbində, Kampaniya regionunda olan Neapol şəhərinə aid ərazidə - Tirren dənizinin bir hissəsi olan Neapol…

Önə çıxan yazılar

Frumentarii: Qədim Roma məxfi polisi

Demək olar ki, bütün idarəetmə formalarında xüsusi xidmət orqanlarına və məxfi agentlərə ehtiyac çox yüksək olub. Güclü səltənətlər sirlərlə dolu mürəkkəb…

09 Mart 2023

Dəyişdirilən qədər – Botsvana

Belə bir deyim var ki, coğrafiya qədərdir. Əksəriyyət bununla razılaşır, amma etiraz edənlər də var. İkincilər iki Koreyanı, Yaxın Şərqdə…

07 Mart 2023

Məzəli adlarla tarixə düşən beş hərbi münaqişə

Çörək və pendir müharibəsi Bu ad altında 1491-1492-ci illərdə Şimali Hollandiyada balıqçılar və kəndlilərin çıxışları tarixə düşüb. Yerli sakinlər yüksək…

25 Fevral 2023

Meksika kartelləri: qanlı narkotik savaşları

Meksikalı qaçaqçılar, ABŞ-da spirtli içki qadağası, yəni “quru qanun” illərində alkoqollu içkilərin qaçaqmalçılığı ilə məşğul idilər. 1933-cü ildə ABŞ-da bu qadağa…

24 Fevral 2023
  • AZ 3500, Qazax, Azərbaycan Osman Sarıvəlli küçəsi 27
  • (+99450) 366-61-86
  • info@libre.az
© Libre.az 2023. Bütün hüquqlar qorunur.
 
Welcome Back!

Sign in to your account

Lost your password?