Filmlərdə, televiziya şou proqramlarında və cizgi filmlərində biz tez-tez döyüş növlərinin əks olunduğu səhnələrə rast gəlirik. Lakin çoxlarımız bu döyüş növlərinin tarixi barədə çox az məlumatlıyıq. Bu döyüş növlərinin bəziləri çox qədimlərə gedib çıxır. Biz hazırda da mövcudiyyətini sürdürən, lakin kökləri min illər öncələrə gedib çıxan döyüş növlərindən bəziləri haqda danışacağıq…
5. Pankration
“Pankration” sözü yunanca πᾶν ( pan) – “bütün, hamı” və κράτος ( kratos) – “güc, qüvvə” sözlərindən gəlməklə, “bütün güc” mənasını verir. Bu sözün tarixi haqda danışarkən, onun əfsanəvi yunan qəhrəmanı Herakl (Hercules) ilə assosiasiya etməliyik. Pankrationla yunanlar eramızdan əvvəl 648-ci ildə keçirilən Olimpiya Oyunlarında tanış olub. Bəzi tarixçiləri onu “müharibə texnikası” adlandırır və Spartalıların, Makedoniyalı İsgəndərin qoşunlarında əsas döyüş növü kimi xarakterizə edir.
Maykl Polyakovun (Michael Poliakoff) “Yunan döyüş idman növlərinin terminologiyası” (Studies in the Terminology of Greek Combat Sport) kitabında deyilir ki, pankration, güləş ilə boksun qarışığıdır və burada ayaq zərbələrinə, boğucu fəndlərə icazə verilir. Bu gün pankration Olimpiya Oyunlarının proqramına salınmasa da, Qarışıq döyüş növləri (MMA) adı ilə dünya və Avropa çempionatları keçirilir.
4. Şuai Ciao (Shuai Jiao)
Eramızdan əvvəl 2697-ci ilə aid Çin mənbəsi əsgərlərin “Kung-Fu”nun hərbi versiyası olaraq, Şuai Ciao-nun adını yad edir. Bu adın mənası “buynuzlaşmaq” deməkdir.
3. Malla-yudda
Malla-yudda e.ə. 3000-ci illərdə Cənubi Asiyada (indiki Hindistan, Pakistan, Banqladeş, Şri Lanka və Nepalda) yayılmışdı. Sanskritcə bu ad “güləş döyüşü” mənasını verir. Bu döyüş haqda ilk olaraq, e.ə. V əsrdə məşhur “Mahabarata” dastanında söz açılır.
Klassik Malla-yudda 4 növə (hər biri himayədar Hind allahlarının adı ilə adlandırılıb) bölünür: Jambuvanti, Hanumanti, Jarasandhi, Bhimaseni…
2. Boks
Yumruq döyüşü haqda məlumatlara ilk öncə Şumerlərdə rast gəlinib və təxminən 3 min ildən çox yaşı var. E.ə. 1350-ci ildə Misirdə (Thebes) ilk dəfə olaraq, yalın əllə döyüşən boksçular təsvir olunub. E.ə.1500-cü illərdə isə Kritdə ilk dəfə olaraq, əlcəklə döyüşən boksçular təsvirinə rast gəlinir. İlk dəfə olaraq, e.ə.688-ci ildə keçirilən XXIII Olimpiya Oyunlarında boksun ilk qaydaları müəyyənləşdirilib.
1. Güləş /Qrepplinq
Güləş eramızdan əvvəl 2000-ci illərdə Qədim Misirdə meydana gəlib.
Qədim Yunanıstanda güləş əsgərlərə döyüş sənəti kimi öyrədilirdi. E.ə. 704-cü ildə keçirilən XVIII Olimpiya Oyunlarının proqramına salınıb.