2018-ci ilin iyulunda sosial mediada qorxunc bir video yayıldı; gözləri bağlanmış iki qadın və iki körpə bir qrup əsgər tərəfindən yerə yatırılıb güllələnir, özü də tam 22 dəfə atəşlə…
BBC Africa bu məsələni araşdıraraq, ortaya mükəmməl bir iş qoydu.
Bu videonun yayılması ilə sosial mediada qızğın mübahisələr başladı, kimisi bu hadisənin Kamerunda, kimisi də Malidə baş verdiyini iddia etdi.
Kamerun hökuməti isə israrla bunun öz ölkələrində baş vermədiyini, kənardan, xüsusilə Mali tərəfindən onların ordularına qarşı bir qara piar olduğunu qeyd edirdi.
Bu əsaslarla Kamerun hökuməti videodakı görüntülərdə qeyd olunan silahların, geyim formasının onlara aid olmadığını irəli sürdü, həmçinin əsgərlərin niyə hərbi formada olmadıqlarını sual etdi. Beləliklə, bu görüntülərin saxta olduğunu iddia etdi.
Lakin BBC Africa bu video görüntüləri daha dərindən incələdikdən sonra hökumətin açıqlamalarının yalan olduğunu sübut elədi.
Hadisə harda baş vermişdi?
Videonun 40 saniyəlik bölümündə (02:00 – 02:30) açıq şəkildə bir dağ silsiləsinin varlığı açıq şəkildə görünür.
Kamerunlu bir mənbədən bir ipucu alındıqdan sonra, GoogleEarth üzərindən dağların cizgiləri tutuşduruldu. Bura Nigeriya sərhəddi yaxınlığında yerləşən Zelevet adlı şəhərin kənarında ərazidə bir torpaq yol idi; Kamerun ordusunun Boko Haram terror qruplaşması ilə savaşdığı bölgə…
Bundan sonra videodakı digər detallar – izlər, binalar, ağaclar tutuşdurulmuş və birəbir eynilik təsbit olunmuşdur.
Bəs bu hadisə nə zaman baş verib?
Yenə də videoda lazımi ipucları var. Peyk görüntüləri 2014-cü ilin noyabrında binanın ətrafında divarların hələ inşa edilmədiyini göstərir. Yəni cinayətin 2014-cü ilin noyabrından sonra baş verdiyi məlum olur.
Əsgərlərin günün müvafiq saatında yerə düşən kölgələrinə də diqqət etmək yerinə düşər. Bununla, günəşin mövqeyini və istiqamətini ayırd etmək mümkündür. Belə qənaətə gəlinir ki, cinayət 20 mart – 5 aprel 2015-ci il tarixləri arasında işlənib.
Beləliklə, cinayətin harada və nə zaman olduğu bəllidir. Amma bunu törədənlərin kimliyi barədə suallar ortaya çıxır. Yuxarıda qeyd etmişdik ki, Kamerun hökuməti ordusunda videodakı silahların istifadə olunmadığını demişdi. Bu silah Serbiya istehsalı Zastava M21 silahıdır və Kamerun ordusunun bəzi bölmələri tərəfindən istifadə edildiyi məlumdur. Formaların da onlara aid olduğu sübut olunmuşdur. Bundan savayı, əsgərlərin kaska və gülləkeçirməz jilet geyinməmələrinin səbəbi də aydındır. Çünki onlar qərargahdan cəmi 880 metr aralıda idilər, yəni aktiv döyüş bölgəsində deyildilər.
2015-ci ildə burada Channel 4 News tərəfındən çəkilən fotolar var. Peyk görüntüləri ilə fotolar tutuşdurulduğunda buranın həqiqətən, bir qərargah olduğu aydın olur.
Avqust ayında hökumətin mövqeyində anidən dəyişiklik baş verdi. Belə ki, israrla xəbərin yalan olduğu deyildikdən sonra, birdən-birə cinayət üzrə ordunun 7 üzvünün həbs olunduğu və istintaqa cəlb olunduğu bildirildi.
BBC Africa video görüntülərdəki üç cinayətkarın kimliyini də araşdırıb tapmışdır. Bunlardan biri, videoda “Tchotcho” olaraq deyilən bu adam….
‘Tchotcho’ ləqəbli Cyriaque Bityala adlı bir Facebook istifadəçisinin profili mövcuddur.
Cyriaque Bityala adı, hökümətin istintaqa cəlb etdiyi adamların siyahısında da yer alır.
Videonun sonunda o, təkrar ortaya çıxır və bir neçə saniyə sonra silahı ilə atəş edir.
Digər adam isə Barnabas Donossou adlı hərbçidir – hökümətin istintaqa cəlb etdiyi adamlar siyahısında 11 gün sonra ortaya çıxır…
Videoda görüntülənən üçüncü şəxs isə “Cobra” ləqəbli birisi…Bəs Kobra kimdir?
Qadınların və uşaqların ölməsinə baxmayaraq, dəfələrlə atəş edən adam… Dostlarının, “Tsanga, yetər, öldülər” deyə bağırmalarına baxmayaraq, davamlı güllə yağdıran şəxs…
Tsanga adı, hökümətin təqdim etdiyi siyahıda da yer alır, özü də Lance Corporal Tsanga olaraq…
Bu sübutlar əldə edildikdən sonra Kamerun höküməti 7 hərbçinin həbs olunduğunu və istintaq başladıldığını bildirdi.