İstənilən qaçaq (qaçqın) hakimiyyət üçün düşməndir və o, məhv edilməlidir. Vacib deyil ki, o, casusdur, ya dövlət sirri ilə alver edən biridir və ya müxalifətçidir. Bu, həmişə belə olub.
Efialt
Efialt farsları yunanların arxasına salır. Kitab illüstrasiyası. 1893-cü il.
Mənşəyi: Ellada
İctimai statusu: kəndli
Qaçış tarixi: e.ə.V əsr
Мotiv: E.3. 480-ci ildə İran şahı Kserks Yunanıstana yürüş edir. Bir həftə ərzində yunanlar Fermopil keçidində qəflətən farslara hücum edir. Əgər yerli kənd sakinlərindən biri ola Efialt farslara yunanların arxasına necə keçmək lazım olduğunu bildirməsəydi, savaşın yekununun necə olacağı məlum olmazdı. Bu qəfləti yürüşü gözləməyən yunanlar böyük itki verdilər – 300 sayseçmə spartalı və onların müttəfiqləri məhv edildi. Əldə edilən bu qələbədə payı olduğunu düşünən Efialt mükafat gözləyirdi. Lakin müharibənin yekununda yunanlar qələbə çaldılar və Efialtın xayəanəti bütün Yunanıstana yayıldı. O, Kserksin nəzarəti altında olan Fessaliyaya qaçdı.
Zərərsizləşdirilmə üsulu: Yunan şəhərləri – müttəfiqləri Efialtın başı üçün yüksək dəyərli makafat qoydular. “”Bir müddət sonra Efialt Antikiriyaya gəldi və burada öldürüldü” – Herodot qeyd edir. Beləliklə, o, xəyanətə görə öz layiqli cəzasını aldı. Spartalılar buna görə qatili mükafatlandırdı..
Qiyasəddin Cem
Şahzadə Cemin Rodosa gəlişi. Miniatür XV əsrin sonu
Mənşəyi: Osmanlı imperiyası
İctimai statusu: Sultan II Mehmedin oğlu
Qaçış tarixi: 1495-ci il
Мotiv: sultanın vəfatından sonra hakimiyyətə böyük oğlu Bəyazid gəldi. Kiçik oğul Cem əvvəl Misirə, daha sonra isə İohannit cəngavərlərinin nəzarət etdiyi Rodos adasına qaçdı. Böyük ustad Cemi əsir aldı və onu ordenin Fransadakı qəsrinə yolladı. Bu, ordenə də xeyir edirdi: Bəyazid sülhün saxlanılması üçün yaxşı pul ödəyirdi, yetər ki, qardaşını azad etməsinlər. Sonra papa VIII İnnokenti pul ödəyərək onu geri alır. Lakin İtaliya müharibələri gedişində papa onu digər hədiyyələrlə birlikdə Fransa kralı VIII Karla təqdim edir.
Zərərsizləşdirilmə üsulu: 1495-ci ildə Cem qəflətən vəfat edir. Bunu uzun sürən xəstəliklə əlaqələndirirlər. Səlnaməçi İdris Bitlisi qeyd edir ki, o, papa tərəfindən göndərilmiş bərbər tərəfindən, zəhərli ülgüc vasitəsilə qətlə yetirilir. Lakin İtaliyada belə bir xəbər dolaşır ki, bu qətlin sifarişçisi sultandır. Məlumdur ki, Cem qardaşı tərəfindən göndərilmiş casuslardan çox qorxurdu. Hansı ki, belələri o, Rodosda olan zaman da göndərilmişdi.
Georgi Aqabekov
Konstansa polisi Aqabekovun hücumunun qarşısını alır.Fransız qəzetindən illüstrasiya L’illustre du petit journal. 1932-ci il.
Mənşəyi: Rusiya imperiyası
İctimai statusu: Yaxın Şərqdə sovet kəşfiyyatının rəhbəri
Qaçış tarixi: 1937/1938-ci illər
Мotiv: Bir tərəfdən, Aqabekov ingilis İzabel Striter ilə sevgi yaşayırdı, digər tərəfdən isə, SSRİ Xalq Komissarları Soveti yanında Birləşmiş Dövlət Siyasi İdarəsi (ОГПУ / BDSİ) yerdəyişmələrə başlamışdı ki, bu da nəinki onun vəzifəsini itirməsi ilə, həmçinin həyatı bahasına başa gələ bilərdi. Bir gün ona xəbər gəlir ki, türk xüsusi xidmət orqanları onunla maraqlanır və o, İstanbuldan Parisə qaçır, bir çox Avropa dövlətlərində yaşayır və onların xüsusi ximət orqanları ilə əməkdaşlıq edir. Bu müddətdə o, BDSİ-nin fəaliyyəti haqqında memuar da yazmağa macal tapır.
Zərərsizləşdirilmə üsulu: Bir dəfə o, yoxa çıxır. Onun ölümü haqqında 2 versiya var. Bir versiya ondan ibarətdir ki, Xalq Daxili İşlər Komissarlığı (XDİK / NKVD) tərəfindən göndərilmiş bir casus onu vətəndaş müharibəsi gedən İspaniyadan qiymətli sənət əsərlərinin digər ölkələrə çıxarılması işində əməkdaşlıq təklif edir və aldadaraq, fransız-ispan sərhəddinə gətirərək orda öldürür. Digər versiya isə odur ki, casus onu Parisdəki mənzilində bıçaqla öldürür və meyitini çemodana yığıb çaya atır.
Lev Trotski
Lev Trotskinin ölümündən 11 gün əvvəl çəkilmiş fotosu
Mənşəyi: Rusiya imperiyası
İctimai statusu: İnqilabi Hərbi Şuranın keçmiş sədri, inqilabçı, dövlət xadimi
Qaçış tarixi: 1940-cı il
Мotiv: 1929-cu ildə antisovet fəaliyyətinə görə təqsirləndirilərək SSRİ-dən xaric edilir. “Stalin məni qovmaqda səhv etdiyini anlayan zaman, öz metodları ilə səhvini “düzəltmək” qərarına gəldi” Trotski yazırdı…
Zərərsizləşdirilmə üsulu: O, 1936-cı ildən etibarən Meksikada yaşamağa başladı. Bu zaman XDİK (НКВД) onun qətlini həyata keçirmək üçün bir casus yolladı. 1940-cı ilin mayında ona qarşı sui-qəsd həyata keçirilsə də, çarpayının altında gizlənərək, xilas ola bildi. Növbəti dəfə XDİK-nın agenti ispan Ramon Merkader adlı birisi göndərilir. Həmfikir kimi yarım il ərzində o, Trotskinin yanında etibar qazana bilir. Bir dəfə Merkader Trotskiyə əl yazısı məqalə göstərir. Trotski məqaləni oxuyan zaman o, gizlətdiyi buz baltası ilə onun başına zərbə endirir. Ertəsi gün Trotski həyatını itirir. Məhkəmənin qərarı ilə Merkader 20 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilir. Sonra o, SSRİ-yə gedir və Lenin ordeni və Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülür.
Georgi Markov
Mənşəyi: Bolqarıstan
İctimai statusu: yazıçı və jurnalist, dissident
Qaçış tarixi: 1978-ci il
Моtiv: Bolqarıstanın kommunist hökuməti Markovu tanqidi yazılarına görə təqib edirdi. 1969-cu ildə o, qanuni yolla Böyük Britaniyaya gedir. Onun geriyə qayıtmaq fikri olmadığı aydın olanda, onun xarici pasportu ləğv edilərək, qiyabi həbs cəzası verilir.
Zərərsizləşdirilmə üsulu: Tarix 7 sentyabr 1978-ci il idi… Markov dayanacağın yanından keçərkən ayağında nəsə sancı hiss etdi. Geri dönərkən, arxada çətirini yığan bir kişi gördü. Tezliklə, özünü pis hiss edən Markov, 11 sentyabrda dünyasını dəyişdi. Onun qanında gənəgərçək zəhəri olan maddə aşkar etdilər.
1990-cı ilin əvvəllərində keçmiş SSRİ DTK-nın generalı Oleq Kaluqin KİV-ə belə bir məlumat vermişdi ki, o, Markovun zərərsizləşdirilməsi üçün bolqar həmkarlarına zəhər və çətir verilməsində iştirak edib. Bu faktı keçmiş DTK polkovniki Oleq Qordievski də təsdiqləmişdi.
Li Xan Yon (əsl adı Li İl Nam)
Mənşəyi: KXDR
İctimai statusu: Kim Cen irin həyat yoldaşının qohumu
Qaçış tarixi: 1997-ci il
Моtiv: Li İl Nam Şimali Koreya liderinin qohumları arasında qaçqın həyatı yaşamış ilk şəxsdir. Kim Çen İr ailəsinə yaxınlığı ona bir çox üstünlüklər, xüsusilə də, xaricdə təhsil almaq şansı verirdi. O, isə daha yaxşı həyat yaşamaq üçün Cənubi Koreyaya getmək arzusunda idi. 1982-ci ildə O, İsveçrədən bura qaçdı və Seul ətrafında bir qəsəbədə yaşamağa başladı.O, adını dəyişdirdi, plastik əməliyyat olundu. 1996-cı ildə o, öz kimliyini açdı və həyatı, qaçışı haqqında, eləcə də, şimal rejimini tənqid edən kitab yazdı.
Zərərsizləşdirilmə üsulu: New York Times qəzeti yazır ki, o, yaşadığı binanın 14-cü mərtəəsindəki mənzilinin eyvanında başından güllə yarası alıb. Onu tapanda hələ şüuru özündə imiş və “Casuslar, casuslar…” deməyə gücü çatmışdı. O, xəstəxanaya yerləşdirilsə də, həyatını xilas etmək mümkün olmadı…