Zaman necə tez uçur. Bu yaxınlarda tanınmış siyasətçilər, iş adamları, aristokratlar, yəni “elita” və “bu dünyanın gücləri” adlandırılanlar dünya işlərini və problemləri müzakirə etmək üçün Hollandiyada toplaşıblar. Görüş, necə deyərlər, uğurlu keçib.
Keçən əsrin ortalarından etibarən ənənə halını alan bu toplantı ilk dəfə 1954-cü il, 29-31 may tarixlərində Hollandiyanın kiçik qəsəbəsi olan Oosterbeekdə yerləşən Bilderberq otelində təşkil olunub. Klub, mason mənsubiyyətini (buna görə də, kluba bəzən “mason klubu” da deyirlər) heç vaxt gizlətməyən polyak siyasətçi Cozef (Yozef) Rettinger tərəfindən yaradılıb.
Bilderberqlilər ildə bir dəfə görüşməyi qərara almışdılar. Sonrakı 70 ildə cəmi üç görüş baş tutmadı: 1976-cı ildə Bilderberqin qurucu atalarından biri, Hollandiya şahzadəsi Lippe-Biesterfeld Bernardın da iştirak etdiyi Lockheed korrupsiya qalmaqalı və 2020 və 2021-ci illərdə koronavirus pandemiyası səbəbindən.
Bu il Bilderberq görüşü mayın 31-dən iyunun 2-dək Madriddə baş tutub. Yubiley toplantısı idi, çünki onlar ilk dəfə düz 70 il əvvəl, 1954-cü il may ayının son günlərində görüşmüşdülər. Son illərdə tez-tez “Bilderberq Sammiti” adlandırılan görüş yenidən bağlı qapılar arxasında keçirilib. Təbii ki, üçüncü nəsil Bilderberq nümayəndələrinin İspaniyanın paytaxtına gəldiyini söyləmək yalnız şərti ola bilər, çünki Bilderberq klubunda yaş məhdudiyyəti yoxdur. Keçən ilin sonunda Bilderberq toplantılarının daimi iştirakçısı Henri Kissincerin vəfatı səbəilə, “dünyanın hökmdarı” bu toplantıda yox idi. Klubun yaranmasının başlanğıcında duran qocalar artıq qalmayıb. Bununla belə, dünya elitalarının məxfi toplantılarının məqsəd və vəzifələri dəyişməzdir – bəşəriyyətin qarşısında duran əsas məsələlər, problemlər ətrafında müzakirələr aparmaq, onların həlli yollarını və vasitələrini tapmaq.
1954-cü ildə ilk Bilderberq konfransının keçirildiyi Hollandiyadakı Bilderberg oteli
GƏLƏCƏK MÜHARİBƏLƏR VƏ SÜNİ İNTELLEKT
Bu dəfəki Bilderberq Sammiti gələcəklə bağlı idi. Bu ilin əsas mövzularından biri də müharibənin gələcəyi idi. Təbii ki, bunda təəccüblü heç nə yoxdur, çünki hazırda Ukraynada və Qəzza zolağında eyni vaxtda intensiv hərbi əməliyyatlar, Qırmızı dənizdə isə daha az intensiv hərbi əməliyyatlar gedir. Təbii ki, hər an alovlana biləcək başqa bir qaynar nöqtə olan Tayvanı gözardı etmək mümkün deyil. Tayvan ətrafındakı vəziyyət barədə sual yaranır: müharibə nə vaxt başlayacaq?
Müharibə və sülhün aktual problemlərinin müzakirəsi, həmişə olduğu kimi, ciddi polis və kəşfiyyat təhlükəsizliyi altında keçirildi. Axı bu mötəbər toplantıda Hollandiya və İspaniya kimi ölkələrin kralları, NATO-nun yüksək ranqlı şəxsləri iştirak edirdi. Dünya biznesinin kapitanları və generalları – İT nəhənglərinin (Google və Google DeepMind, Microsoft AI, Mistral AI, Anthropic və başqaları) rəhbərlərindən əlavə, məsələn, Pfizer CEO-su Albert Bourla, Shell-in baş direktoru Wael Sawan, məşhur investor milyarder Peter Thiel – də Madridə, gizli toplantıda iştirak üçün gəlmişdilər.
Maliyyəçiləri ABŞ Maliyyə Nazirinin müavini Uolli Adeyemo və Citigroup-un rəhbəri Ceyn Freyzer, siyasətçiləri isə Finlandiya Prezidenti Alexander Stubb və Estoniyanın Baş naziri Kaia Kalas təmsil edirdi.
İT işçilərindən əlavə, Madriddə təhlükəsizlik və müdafiəyə cavabdeh olan bir çox iştirakçı var idi. Məsələn, Ağ Evi ABŞ prezidentinin milli təhlükəsizlik üzrə müşavirinin birinci müavini Conatan Fayner, Amerika kəşfiyyat xidmətlərinin – Kibertəhlükəsizlik və İnfrastrukturun Mühafizəsi Agentliyinin (CISA) rəhbəri, Milli Təhlükəsizlik Şurasının və ABŞ kəşfiyyat cəmiyyətinin veteranı Cen İsterli; Pentaqonu ABŞ-ın Avropa Komandanlığının və Müttəfiq Qüvvələrin Avropadakı Ali Komandanı, dörd ulduzlu general Kristofer Kavoli təmsil edirdi, hansı ki, bu yaxınlarda Rusiya ilə münaqişənin “uzunmüddətli mübarizə” olacağı barədə xəbərdarlıq etmişdi.
General Kristofer Kavoli
Kavolinin formal rəhbəri olan NATO-nun baş katibi Yens Stoltenberq üçün Madrid sammiti sonuncu olacaq. Şimali Atlantika Alyansının baş katibi kimi, onu çox güman ki, gələn payızda Hollandiyanın baş naziri Mark Rutte əvəz edəcək. Rutte həmçinin Bilderberq toplantılarında müntəzəm iştirak edir.
Bu il Bilderberq yığıncağında çox sayda “texniklər” var idi. Təəccüblü deyil, çünki Klubun saytında gündəliyin iki bəndi süni intellektə (AI) həsr olunub. Süni intellekt üzrə mütəxəssislərin bir yerdə və eyni zamanda bu cür cəmləşməsi Madrid görüşünü təkcə müharibə və təhlükəsizlik sammiti deyil, həm də ən yüksək səviyyədə süni intellekt sammiti adlandırmağa imkan verir. Üstəlik, Madriddə süni intellekt təəccüblü şəkildə müharibə ilə birləşdi: görüşdə müvafiq olaraq Anduril və Palantir, Palmer Luckey və Aleks Karp iştirak edirdilər. Aleks Karp müharibənin süni intellektlə bağlı tədqiqat və inkişafı üçün “fantastik fürsət” olduğunu gizlətmir. Yeri gəlmişkən, Ukraynanı Madriddə Ukrayna Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri Dmitri Kuleba təmsil edirdi.
“Forbes” jurnalı iddia edir ki, İdarəetmə Komitəsinin digər üzvü, əvvəllər Google-a rəhbərlik etmiş Erik Şmidt Ukraynada dronların geniş istifadəsindən o qədər ilhamlanıb ki, o, ötən ilini İHA sahəsində gizli hərbi layihə üzərində işləməyə həsr edib.
Süni intellektin inkişafı və təhlükəsizliyi və müharibələrin gələcəyi ilə yanaşı, 2024-cü il sammitinin gündəliyinə biologiya ilə bağlı yeni çağırışlar daxildir; iqlim dəyişikliyi, planetin geosiyasi mənzərəsi. Bu il Bilderberq sammitinə hərbi və İT mütəxəssisləri ilə yanaşı, bir çox Avropa komissarı da gəlib. Həmişə olduğu kimi, bankirlər geniş şəkildə təmsil olunurdu: Avropa İnvestisiya Bankının (AİB), İspaniya Mərkəzi Bankının (İspaniya Bankı), Citigroup, Deutsche Bank, Societé Générale və planetin digər iri banklarının rəhbərləri Madridə təşrif buyurmuşdular. Yeri gəlmişkən, yubiley sammitinin birbaşa təşkilatçılarından biri İspaniyanın ən böyük bankı Banco Santander-in direktorlar şurasının sədri Ana Botin olub.
Sonuncu Bilderberq Klubunun iştirakçılarından biri məşhur investor və milyarder Peter Thiel
Onlar bildirirlər ki, növbəti Bilderberq sammitinin təşkili Saab şirkətinin rəhbəri, isveçli milyarder Markus Vallenberqə həvalə olunub. Onun baş müşaviri, İsveçin NATO-ya qəbulu ilə bağlı martda keçirilən danışıqlarda İsveç nümayəndə heyətinə başçılıq edən Oskar Stenström Madrid görüşünün təşkilat komitəsinə daxil edilib. Beləliklə, növbəti Bilderberq sammitinin devizi isveçcə “Sköl” (“Sağlamlığınız”) ola bilər.
Bilderberq Klubu qlobalist mövqelərdə qarşılıqlı əlaqə və əməkdaşlıq imkanı ilə dünya elitalarını cəlb edir. Formal olaraq Bilderberqin qeyri-rəsmi təşkilat olmasına və hətta təşkilat deyil, bir növ müəmmalı struktur olmasına baxmayaraq, onun qərarları, rəsmi olaraq bilderberqlilərin özləri tərəfindən müzakirələr adlandırılan və illik sammitlərdə qəbul edilən qərarlar çox tez bir zamanda rəsmi strukturlar üçün fəaliyyət bələdçisinə çevrilir və onların əsasında konkret qərarlar qəbul edilir. Bu nümunə neoliberal iqtisadi gündəmdə daha aydın görünür.
Bilderberq Klubunun əslində nə olduğu ilə bağlı mübahisə, bəlkə də mövcudluğunun bütün 70 ili ərzində davam edib. Həqiqət, çox vaxt olduğu kimi, çox güman ki, ortada bir yerdədir. Bu qeyri-rəsmi təşkilatdır, yekun bəyanat, bəlkə də, xüsusilə mübahisəli olsa da, üzvlərinin siyahısı, qərargahı, nizamnaməsi və ya heç kim tərəfindən təsdiq edilməmiş qaydaları olmayan bir qrupdur. Digər tərəfdən, bu, ritualları, andları və ya təşəbbüsləri və sirli məqsədləri olan bir növ gizli cəmiyyət deyil. Bu, ildə bir dəfə söhbət etmək, xəbər və fikir mübadiləsi aparmaq üçün toplaşan məsum dostlar klubu da deyil. Bilderberq informasiyaya, resurslara məhdudiyyətsiz çıxışı olan güclü elita şəbəkəsidir. Bu, onların fikir və nəzəriyyələr mübadiləsi apara biləcəyi, rəy və mövqelər formalaşdıra biləcəyi və təbii ki, bütün planetin olmasa da, onun kifayət qədər böyük bir hissəsinin həyatına təsir edən bir gündəm təyin edə biləcəyi bir platformadır. Bu, onların konsensus yaratmağa çalışdıqları, özlərinin evlərinə apardıqları, ölkələrinin və xalqlarının diqqətinə çatdırdıqları bir forumdur. Burada ən vacib söz, bəlkə də, “konsensus”dur.
Bilderberq Qrupu dolayı yolla da olsa, qlobal işlərə təsir göstərir. Qrup ya Klub üzvlərinə məxsus, ya da onların nəzarətində olan medianın köməyi ilə ictimai rəy formalaşdırır. Həm də onların nəzarətində və təsirində olan rəsmi maliyyə təşkilatları vasitəsilə qlobal iqtisadiyyata ciddi təsir göstərir. Bilderberq Qrupu birbaşa və ya dolayı yolla rəhbərlik etdikləri və ya nəzarət etdikləri hökumətlər vasitəsilə siyasi məsələlərə təsir göstərə bilir.
Bilderberq Klubu bəşəriyyətin məhv olmaması üçün aşkar edilməli və məhv edilməli olan cəhənnəm qüvvələrinin bir növ sui-qəsdi deyil. Ancaq digər tərəfdən də, gözardı edilməli olan bir növ zərərsiz, populyar klub kimi də davranılmamalıdır.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, klubun qurucusu polyak Yozef Rettinger olub. Rettinger Avropa Şurasının və nəhayət, vahid Avropanın yarandığı Avropa Hərəkatının qurucu atalarından biri kimi tanınır. XX əsrin 50-ci illərinin əvvəllərində o, Qərbi Avropada anti-amerikan əhval-ruhiyyənin artmasından narahat idi. İlkin plan – iki qitə arasında həm siyasət, həm iqtisadiyyat, həm də təhlükəsizlik məsələlərində daha yaxşı anlaşma yaratmaq və Atlantizm ideyalarını təbliğ etmək məqsədi ilə Avropa və Amerikanın tanınmış siyasətçiləri və liderləri ilə görüşmək idi.
Rettinger kömək üçün ABŞ və Avropa arasında yaxınlaşma ideyasını dəstəkləməyə razı olan Hollandiya kraliçası Juliananın əri Lippe şahzadəsi Bernarda müraciət etdi. İlk görüşün təşkilatçıları arasında həmçinin Belçikanın keçmiş baş naziri və xarici işlər naziri Paul van Zeeland, ötən əsrin 50-ci illərinin ortalarında Unilever konserninə rəhbərlik etmiş Pol Raykens və digər siyasətçilər, iş adamları və maliyyəçilər də olub. Birinci sammitin iştirakçıları Lord Rotşild və Lourens Rokfeller tərəfindən seçilmişdi.
P
Lippe şahzadəsi Bernard
Şahzadə Bernard dəstək üçün 1950-1953-cü illərdə MKİ-yə rəhbərlik etmiş və bir il (1953-1954) ABŞ dövlət katibinin müavini vəzifəsində çalışmış üç ulduzlu general Valter Bedell Smitə müraciət etdi. Smit İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Eyzenhauerin heyətinə rəhbərlik edib və yeri gəlmişkən, bunun üçün 1-ci dərəcəli Kutuzov ordeni alıb. O da özü ilə prezident Duayt Eyzenhauerin müşaviri Çarlz Duqlas Ceksonu gətirib.
11-i amerikalı olmaqla, 12 ölkəni təmsil edən 61 nəfərin iştirak etdiyi ilk Bilderberq görüşü uğurla keçdi. Rettinger Şahzadə Bernard və digər təşkilatçılarla birlikdə klub toplantısını illik etmək qərarına gəldi və tarix olaraq mayın sonu – iyunun əvvəli seçildi. Ümumilikdə 67 sammit baş tutub. Buna baxmayaraq, 2023-cü il may ayının sonunda Lissabonda keçirilən sondan əvvəlki görüş 69-cu, bu il Madriddəki görüş isə 70-ci ildönümü hesab olunur.
Tipik olaraq, Bilderberq sammitlərində 120-150 nəfər iştirak edir: təxminən üçdə ikisi Avropadan və üçdə biri Amerikadan. Müxtəlif vaxtlarda keçirilən sammitlərdə Rusiya vətəndaşları – Qriqori Yavlinski, Liliya Şevtsova, Sergey Quryev, Dmitri Trenin, Aleksey Mordaşov da iştirak ediblər. Bilderberqlilər hər il dəbdəbəli otel və kurortlarda toplaşır və 3-4 gün ərzində maliyyə, hərbi və sosial siyasətin ən mühüm məsələlərini müzakirə edirlər. Sammitlərdə iştirak pulsuzdur, lakin dəvətnamə tələb olunur. İştirakçılar yerləşmə və səyahət xərclərini özləri ödəyirlər. Bilderberqlilərin görüşdüyü otellər və qaldıqları kurortlar əvvəlcədən təkcə qonaqlardan deyil, çox vaxt yerli sakinlərdən də təmizlənir. Dünya elitası polislər, əsgərlər və məxfi xidmət agentləri tərəfindən qorunur.
Bilderberqlilər əsasən Avropada toplaşırlar. İlk Amerika sammiti 1957-ci ildə Corciya ştatının Sent Simons adasında keçirilib. Avropa ölkələri və ABŞ-la yanaşı, Kanada və Türkiyədə də sammitlər təşkil olunub. İclaslarda iştirak edənlərin əksəriyyəti adətən bankirlər, siyasətçilər və böyük iş adamlarıdır. Onlarda mütəmadi olaraq kral ailələrinin nümayəndələri – Belçika, Hollandiya, Norveç, İspaniya, Böyük Britaniya kralları və kraliçaları iştirak edirlər.
Yığıncaq iştirakçıları hər şey haqqında, ancaq Klub tərəfindən hazırlanmış gündəm çərçivəsində danışa bilərlər. Bilderberq Klubunun əsas prinsiplərindən biri Britaniyanın beynəlxalq münasibətlər sahəsində beyin mərkəzi olan Chatham House-un anonimlik qaydalarıdır. Sammit iştirakçıları görüşlərdə müzakirə olunan məsələlər barədə danışa bilərlər, lakin onlara ideya müəlliflərinin adlarını açıqlamaq qəti qadağandır. Sammitlərlə bağlı bütün məlumatlar, o cümlədən sammitlərin gündəliyi Klubun saytında yer alır. Özləri də görüşlərini “bəşəriyyətin üzləşdiyi əsas problemlər haqqında qeyri-rəsmi müzakirələrin pərəstişkarları üçün forum” adlandırırlar. İclaslarda heç bir qeyd aparılmır, səsvermə aparılmır, ictimai bəyanatlar verilmir.
Formal olaraq Bilderberq Klubu sammitlər arasındakı fasilələr zamanı heç bir iş görmür. Lakin yaradılandan qısa müddət sonra təşkilatın əsas orqanı kimi bir şey olan və adətən ildə iki dəfə toplanan İdarəetmə Komitəsi adlanan qurum yaradılıb. Yozef Rettinger İdarəetmə Komitəsinin birinci katibi olub və 1960-cı ildə ölümünə qədər bu vəzifəni tutub. Komitəyə bir sədr rəhbərlik edir: Bilderberq İdarəetmə Komitəsinin ilk sədri 1975-ci ilə qədər Klubun ən uzun müddətli sədri vəzifəsini icra edən Şahzadə Bernard idi. İndi komitəyə iyirmi il ərzində Fransanın AXA sığorta şirkətinə rəhbərlik edən fransız iş adamı Henri de Castries rəhbərlik edir.
Belə məxfi fəaliyyət göstərən hər hansı bir cəmiyyət və ya klub hər zaman ictimai maraq və şübhə doğurur. Sui-qəsd nəzəriyyəçilərinin fikrincə, Bilderberqçilərin məqsədi kölgə hökuməti yaratmaqdır.
Bilderberq Klubu haqqında danışarkən xatırlamaq lazımdır ki, Klub və onun fəaliyyəti ilə bağlı bütün məlumatlar təxminlər sferasındadır və sənədlər və sübutlarla təsdiqlənmir. Məxfilik pərdəsinə Bilderberqlillərin özlərinin nadir açıqlamaları kifayət qədər kömək edir.
Devid Rokfeller, Badendəki Bilderberq görüşündə (1991) demişdi: “Bütün bu illər ərzində göz qabağında olsaydıq, dünya planımızı həyata keçirə bilməzdik. Dünya daha mürəkkəbdir və indi dünya hökumətinə doğru irəliləməyə hazırdır. İntellektual elitanın və dünya bankirlərinin millətlərüstü suverenliyi, şübhəsiz ki, son əsrlərdə geniş yayılmış milli suverenlikdən daha üstündür”.
2001-ci ildə İdarəetmə Komitəsinin 30 il üzvü olan, “Dünya hökuməti üçün səy göstərdiyimizi söyləmək, ümumiyyətlə ədalətli olsa da, mübaliğəli olardı. Biz Bilderberqlilər inanırdıq ki, bir-birimizlə əbədi olaraq boş yerə döyüşə və insanları öldürə bilməyəcəyik. Ona görə də biz belə nəticəyə gəldik ki, bütün dünyada tək bir qrup (dünya hökuməti) hamıya fayda verəcək” cümləsinin müəllifi olan Denis Healinin fikirləri konspirasiya nəzəriyyəçilərinin arqumentlərini daha da qüvvətləndirir.
Sui-qəsd nəzəriyyəçiləri əmindirlər ki, Bilderberq zirvələrində dəfələrlə iştirak etmiş Dik Çeyni, Donald Ramsfeld, Pol Vulfovitz, Riçard Perle və Toni Bleyer 2003-cü ildə İraqın işğalının təşkilində fəal iştirak ediblər. Konspiroloqların fikrincə, məşhur maliyyəçilər Alan Greenspan, Ben Bernanke, Timothy Geithner, Larry Summers və David Rokfeller 2008-ci il maliyyə böhranının baiskarlarındandırlar və Bilderberq Klubunun prokurorları Bill Qeyts, Entoni Fauci, Tedros Qebreyesus və Klubun digər üzvləri koronavirus pandemiyasının yayılmasının təşəbbüskarlarındadırlar.
Serblər hələ də Slobodan Miloşeviçin devrilməsi və 1999-cu ildə Yuqoslaviyanın bombalanmasında Bilderberqçiləri ittiham edirlər.
