Dünyanın yaşanılası kiçik şəhərləri

2020-ci ildə bəşəriyyət üçün sınaq ili oldu. Dünyanı sarmış pandemiya kabusu insanların sosial həyatına zərbə vurmaqla yanaşı, böyük iqtisadiyyatları, həmçinin səhiyyə sistemini çökdürdü. Lakin bununla belə, bir çox insan böyük şəhərlərin səs-küyündən, təmiz olmayan havasından, sıxlığından yaxa qurtarıb, daha sakit, daha təmiz şəhərlərə köç etməyi düşünüb. The Forecast dərgisi Kiçik Şəhərlər İndeksinə (Small Cities Index) görə, ən yaxşı kiçik şəhərlərin siyahısını tərtib edib.

Hər bir tripeiro (bəli, Porto sakinləri işkənbə (qarından hazırlanmış yemək) sevdiklərinə görə belə adlandırılırlar) böyük məmnuniyyətlə Lissabonla öz doğma şəhərlərinin fərqini sadalaya bilərlər. Düzdür, hər ikisi çimərlikləri ilə məşhurdur, hər ikisi liman şəhəridir. Lakin Porto daha kiçik, yığcam, sənaye müəssisələri olan rəngarəng, insanları işgüzar bir şəhərdir. Əhalisi 220 min nəfərdir. Portonu xüsusi edən cəhətlərdən biri də burada çoxlu moda və mebel istehsalı müəssisələrinin yaradılmasıdır.  Coğrafi cəhətdən də əlverişli məkanda yerləşir. Buradan İspaniyaya və ölkənin digər hissələrinə qatarla asanlıqla getmək mümkündür. Şəhər mərkəzindən hava limanına məsafə cəmi 20 dəqiqəlikdir.

Kiçik Şəhərlər İndeksi təyin olunarkən bir sıra amillər nəzərə alınır.

1.Əlçatımlılıq
Bu, ən əsas amil kimi önə çıxarılır. Tutaq ki, insanların səyahət şərtləri daha asan olsaydı, Yeni Zelandiyanın Vellinqton şəhəri bu siyahıda daha ön sıralarda ola bilərdi.

2.Bələdiyyə sədri (mer) faktoru

Bu faktor da, əsas faktorlardan biridir. Burada problemə yanaşma, onu həll etmə bacarığına malik ağıllı, innovativ bələdiyyə sədrlərinin olması nəzərdə tutulur.

3. Qonaqpərvərlik

Kiçik şəhərlərə köçən hər bir kəsin yerli icma tərəfindən qəbul olunmaq, isti qarşılanmaq məsələsi də əsas amillərdən biri hesab olunur.

4. Yaşıl ambisiyalar

Ən yaşanılası kiçik şəhərlərin seçimində bu amil də əsas hesab olunur. Burada parkların, yaşıllıqların olması, onlara münasibətin səviyyəsi nəzərdə tutulur.

5. Biznes imkanları
Şəhərin kiçikliyi iş imkanlarının və əmək haqqının azlığı anlamına gəlməməlidir. Əksinə, burada spesifik biznes sahələri mövcud olur və məşğulluq səviyyəsi də buna uyğun tənzimlənir. Portoda, yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, mebel istehsalı müssisələri və moda evləri, eləcə də, balıqçılıq və turizm sahələri inkişaf edib.

Leuven Belçikanın, həmçinin Avropanın ən qədim şəhərlərindən biri olmaqla yanaşı, Avropanın ən qədim universitetlərindən birinə sahibdir. Şəhərin 100 min əhalisi var və hava limanına mərkəzdən cəmi 20 dəqiqəlik yoldur. Leuven həmçinin öz pivə zavodları ilə məşhurdur. Şəhərdə 30-a yaxın pivə zavodu var. (Məşhur “Stella Artois” pivəsi də bunların arasındadır).

Rəngarəng gecə həyatı və inkişaf etmiş təhsil bir yana, innvoasiya və texnologiya sektorları da artan dinamika ilə inkişaf etməkdədir. And & innovasiya festivalı kimi iş imkanları insanların məşğulluq probleminin həlli istiqamətində əhəmiyyətli yer tutur. Burada 171 millətin nümayəndələri yaşayır. Onların iş, sosial inteqrasiya və mənzil problemlərinin həlli üçün yaradılan “İnternational Leuven House” mərkəzini xüsusi qeyd etmək lazımdır. Şəhərdə mütəmadi olaraq, məlumatlandırma axşamları, şəhər gəzintiləri təşkil edilir. 

Fukuoka prefekturasının qərb kənarında, yarımadada yerləşən İtoşima, həm təbiətə, həm də şəhər həyatına möhtəşəm çıxışı sayəsində əla həyat keyfiyyəti təqdim edən 100 min nəfərlik bir şəhərdir.

Şəhər əkinçilik üçün əlverişli şəraitə məxsusdur. İtoşima donuz, mal əti ilə ad çıxarmış bir şəhərdir. Genkainada dənizinin sahilində yerləşməsi ucuz və dadlı dəniz məhsullarının bolluğuna şərait yaradır. İtoşima haqqında danışarkən, “burada daha nələr istehsal olunmur?” sualı vermək lazımdır.

İtoşima güclü icma hissinə malik bir şəhərdir. Şəhərin özünü açıq elan etməsi, buraya kənardan innovativ, yenilikçi düşüncəli gənclərin, sənətkarların axınına kömək edir. 2011-ci ildə buraya köçən Vataru Sakai adlı bir ağac ustası deyir ki, 2000-ci illərin əvvəllərində universitetdə oxuyan zaman İtoşima daha çox kənd təsəvvürü yaradırdı. Sonradan şəhər rəhbərliyi burada sənətkarlığa dəstək verdi və indi Tokio və Osakadan buraya alıcılar axın edir.

Nigino çimərliyi sörfinq üçün bir cənnətdir. Tateişi dağı nəfəs kəsən panoramik mənzərə təqdim edən məşhur yürüş yeridir. Bütün bunlar səs-küylü Fukuoka şəhərindən və beynəlxalq hava limanından cəmi 35 dəqiqəlik məsafədədir.

Bu şəhərin sakinləri İsveçrənin ən xoşbəxt insanları hesab edilir. Eyni adlı gölün sahilində yerləşən şəhər uca dağlar, füsunkar mərkəz və mehriban iş dünyası təklif edir. İsveçrə Alplarının ətəyində yerləşən Lüsernin təbii gözəlliyini görməməzlikdən gəlmək olmur. Pilatus və Titlis dağlarının ilboyu qarla örtülü zirvələri, şəhərin mərkəzindən keçən Reuss çayı, daş döşənmiş yollar, rəngli freskalı binalar hər kəsi valeh edir. Rösti və ya Kügelipastetli (ət və göbələklə doldurulmuş xəmir xörəkləri) turistlərin menyusunun vazkeçilməz təamlarıdır.

Lüsernin təmiz havası iş həyatı üçün super imkanlar açır. Şəhər sənaye görünüşü olmadan sənaye müvəffəqiyyəti əldə edib. Burada bir çox brendlər yer alır. Lüserndə, lift nəhəngi “Schindler”in mərkəzi yerləşir. Buarada zərgərlik və saat istehsalçısı “Bucherer” və süd istehsalçısı “Emmi” də fəaliyyət göstərir.

Kanadalılar tərəfindən uzun müddət “yeni evlənən və ölmək üzrə olan” bir yer kimi qeyd olunan Britaniya Kolumbiyasının əyalət mərkəzi Viktoriya, günü-gündən inkişf etməkdədir. Bu inkişaf şəhərin çox sakit olması ilə yanaşı, bələdiyyə sədri Liza Helpsin şəxsi bacarığına borcludur. Vəzifə müddətinin ikinci dörd ilini yarılayan Helps, gənclərin və əcnəbilərin buraya gəlməsi üçün bir sıra işlər həyata keçirib. Bura uşaqlar üçün pulsuz avtobus xidmətləri ilə yanaşı, geniş velospied zolaqlarının salınması da daxildir.

Şəhər üç tərəfdən Sakit okeanın suları ilə sərhəddir. Şimala doğru geniş meşə sahələri və yaşıllıqlar uzanır. Uzaqlığına baxmayaraq, burada nəqliyyat sistemi təəccüblü şəkildə güclüdür. Şimali Amerikanın ən böyük dəniz təyyarəsi operatoru olan “Harbor Air” tərəfindən idarə olunan kiçik beynəlxalq hava limanı, bərə marşrutları, dəniz təyyarəsi xidmətləri şəhəri Vankuver və Sietl ilə yanaşı, ətraf körfəz adaları ilə əlaqələndirir. İqtisadiyyatın şaxəli inkişafı bura axına səbəb olur. Xüsusilə, qida sahələrinin, restoranların, okean araşdırma mərkəzinin inkişafı nəzəri xüsusilə cəlb edir.

Lozanna 140 min nəfər əhaliyə malik olsa da, böyük şəhərlərlə rəqabət apara bilmək gücünə malikdir. Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinə və onun bir neçə qurumuna ev sahibliyi edən şəhər, öz təhsil imkanları ilə də məşhurdur. École Polytechnique Fédérale mühəndislik sahəsində, École Hôtelière isə turizm sektorunda itisaslı kadrlar hazırlayan məşhur bir təhsil ocaqlarıdır. Şəhər Cenevrə gölü yaxınlığında bir təpənin üzərində yerləşir və İsveçrənin metro sisteminə malik yeganə şəhəridir. Lüsern, bahalı şəhər olsa da, yaşam baxımından çox cazibədardır.

Bazel, həm iş, həm də yaradıcılıq mərkəzidir. Bazel Universitetindən məzun olan gənclər şəhərin memarlığına rəng qatmaqda davam edir. Bazel qədimiliklə yeniliyin sintezinin nümunəsidir. Müxtəlif səviyyəli otellərin yaradılması görülməsi vacib işlərdəndir.

Alto Adigenin mərkəzində yerləşən bu muxtar şəhər, İtaliyanın ən yaşanılası yerlərindən biridir. Alpların yamacında yerləşməsi, burada xizək mərkəzlərinin inkişafına köməklik edir. Bundan başqa, velospied zolaqlarının çoxluğu, maksimum dərəcədə avtomobildən az istifadəni labüd edir.  Bu işlərin həyata keçirilməsində bələdiyyə sədri Renzo Karamasçinin rolu böyükdür.  Şəhərdə nəqliyyat əlaqələrinin inkişaf etdirilməsi vacib işlərdəndir. Burada beynəlxalq hava limanı fəaliyyət göstərmir.

Olborq, Danimarkanın dördüncü böyük şəhəridir. Avropanın ən qədim universitetlərindən biri burada yerləşir. Şəhərdə sıx velospied zolaqları, gözəl memarlıq nümunələri (Kunsten muzeyi və Utzen mərkəzi) şəhərin gözəlliyinə rəng qatır. Paytaxtla əlaqənin zəif olması çatışmayan cəhətidir. Hələ də şəhəri Kopenhagenlə bağlayan dəmir yolu yoxdur.

Ölkənin ən nəfəs kəsici fyordlarına sahib olan şəhər, açıq səma altında cənnətdir. Bura Avropanın ən yaöışlı şəhərlərindən biridir. Kode mədəniyyət mərkəzi bura insan axınına səbəb olur. Şəhərin çatışmayan cəhəti qonaqpərvərlik və yemək sektorunun inkişaf etməməsidir.

Eyndhoven çox da gözəl şəhər olmasa da, Eyndhoven Akademiyası və Texnologiya İnstitutu şəhərin hərəkətli və yaradıcı sənayesinə qatqılar qatıb. Qeyd edək ki, şəhər İkinci Dünya Müharibəsi zamanı dəfələrlə almanlar tərəfindən bombardman edilib və binaların əksəriyyəti savaşdan sonra qalan binalardır. Breksitdən qaçan ingilislər və hərəkətliliyi sevən avropalılar ingilis dilli ortamda öz iş bacarıqlarını inkişaf etdirmək istəyirlərsə, bura normal namizəddir. Bura həmçinin, məşhur “Philips” şirkətinin vətənidir. Buradan Amsterdam, Brüssel və Düsseldorfa qatarla üç saata getmək mümkündür.

12. Gent, Belçika

(siyahıya yeni daxil olub)

Turistləri cəlb edən qonşu Brüggedən daha geniş əraziyə sahib olan Gent siyahıda ilk dəfə yer alıb. Burada ağıllı icma siyasətinin nəticəsi olaraq, turistlər üçün müxtəlif səviyyəli qalacaqlar (ucuz təsərrüfat evlərindən tutmuş, bahalı otelleərə qədər) mövcuddur. Şəhərin 250 min əhalisi var və ölkənin üçüncü şəhəridir.

Çampleyn gölünün sahilində yerləşən Burlinqton, Vermontun kosmopolit mərkəzidir. Burada universitet fəaliyyət göstərir. Yeni ingilis memarlığı ilə qədimi memarlığın vəhdəti göz oxşayır. Berni Sandersin rəhbəriyi ilə inkişaf edən şəhərdə fəaliyyət göstərən mədəniyyət mərkəzləri, klublar, mədəni həyatın inkişafına təkan verir. Nyu-Yorkdan bura təyyarə ilə bir saatlıq məsafə var.

Bu əsrarəngiz şəhərin əhalisinin 1/4 hissəsini universitet tələbələri təşkil edir. Şəhər gözəl qalereyaları, daş döşənmiş küçələri, restoran və barları ilə göz oxşayır. Şima-cənub yolunun üzərində yerləşməsi, onun strateji əhəmiyyətini artırır. Burdan Münhen (şimal) və Balzanoya (cənub) maşınla cəmi 2 saata getmək mümkündür.

Frankfurt şəhərinə yaxın olan Visbaden, təmiz havası ilə seçilir. Bura getdikcə Almaniyanın maliyyə mərkəzinə çevrilməkdədir. Şəhərin ətrafında Reynqau üzüm bağları və termal sular var. Buna görə də buraya şəfa və əyləncə məqsədilə gələnlərin sayı çoxalır. ABŞ ordusunun sonuncu bazalarından biri burada yerləşir. Şəhərdə böyük emiqrant icması yaşayır. Çatışmayan cəhəti yaşayışın çox bahalı olmasıdır.

Hönsü adasının şimalında yerləşən şəhər, əsrarəngiz təbiətə – uca dağlar, sıx meşələrə, təmiz havaya malikdir. Burada kirayə qiymətləri ucuzdur. Yaponiyanın ən məşhur festivallarından biri olan Nebuta Matsuri burada olur. 280 min əhalisi olan şəhərə Hayabusa sürət qatarı gəlir (Tokioya 4 saatdan az məsafə) və ölkənin digər yerləri, eləcə də Seul və Taypey ilə əlaqələndirən beynəlxalq hava limanı fəaliyyət göstərir. Qış çox soyuq olduğundan qapalı məkanlarının sayının artırılması vacibdir.

İngiltərənin Vest Kauntri bölgəsinə yerləşən Bat şəhəri UNESCO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxildir. Şəhər həm sakit bir cənnət, həm də hərəkətli bir məkanı xatırladır. Parkinq yerlərinin olmaması, bura avtomobillə səyahət edənlərin xoşuna gəlmir. Lakin tələbələr və gənc ailələr üçün əvəzolunmaz bir məkandır. Gözəl memarlıq nümunələri var.

Taitunq (Taidong) dağla dəniz arasında yerləşən cənnəi xatırladır. Əsasən, macəra ataran gənclərin üz tutduğu bir məkandır. Bundan başqa, şəhərdə Milli Taitunq Universiteti fəaliyyət göstərir.

Qoningen şəhəri Şimali Avropanın ən yaşanılası şəhərlərindən biridir. Burada avtomobil nəqliyyatı demək olar ki, aradan qaldırılıb. Nəqliyyatın 25%-i velosiped nəqliyyatının payına düşür. Şəhər əhalisinin yarısı 35 yaşın altındadır. Çatışmayan cəhət, restoranların az olmasıdır.

Şəhər göl kənarında yerləşən, turizm üçün ideal bir şəraitə malik bölgədir. Xizək kurortları yaxınlıqda yerləşir. “Salomon”, “Millet” və digər idman avadanlığı nəhənglərinin mərkəzi bu bölgədədir.

Siyahıya daxil olan digər şəhərlər isə bunlardır:

21. Vellinqton, Yeni Zelandiya
22. Stavanger, Norveç

23. Berqamo, İtaliya

24. Viktoriya, Seyşel adaları

25. Lyublyana, Sloveniya