Biz “Mafiya” haqqında, daha doğrusu, bu adın mənşəyi barədə yazılarımızın birində bəhs etmişdik. Ötəri olaraq, bu quruluşun nə olduğu, mahiyyəti barədə məlumat vermişdik. Və o materialda epizodik olaraq,bir şəxsin adı çəkilmişdi.
Ciovanni Falkone…
Ciovanni Falkone 18 may 1939-cu ildə Palermoda, La Kalsa dəniz limanı yaxınlığındakı Via Kastrofilippoda, kimya laboratoriyasının direktoru Arturo Falkone və Luisa Bentiveqnanın ailəsində anadan olub.
Uşaqlığı dostu, həm sinif yoldaşı, sonradan məslək yoldaşı olacaq Paolo Borsellino ilə birlikdə keçir.
Məktəbi bitirdikdən sonra Falkone, qısa müddət Livornodakı Dəniz Akademiyasında təhsil alır, sonra isə təhsilini hüquqşünaslıq üzrə davam etdirir.
1961-ci ildə məzun olan Falkone, əvvəl vəkillik fəaliyyəti ilə məşğul olur. O, rayon hakimi kimi xidmət etdikdən sonra, nəhayət, cinayət hüququna meyl edir. Trapani və Marsala prokurorluğuna, daha sonra 1978-ci ildə Palermodakı məhkəməyə təyin edilir.
1970-ci illərdə Falkone mütəşəkkil cinayətkarlıqla bağlı bir neçə cinayət işi üzərində işləyir və 1980-ci illərin əvvəllərində Siciliyada əsas anti- mafiya döyüşçülərindən birinə çevrilir. Onun Anti-mafiya mübarizəsinə yeni qoşulduğu dövr, yəni 1980-ci ilin əvvəlləri İtaliya tarixinin ən qarmaqarışıq, sui-qəsdlərlə bol dövrü hesab olunur. Heç də təsadüfi deyil ki, bu dövrü “Qurğuşun dövrü” adlandırırlar.
Belə ki, ard-arda hakimlər Çezare Terranova, Rokko Kinniçi, polis məmurları Boris Cüliano və Emanuele Basile sui-qəsd nəticəsində öldürülür.
Anti-mafiya mübarizəsində yeni və önəmli mərhələ “Anti-mafiya hovuzu”nun (“Pool antimafia”) yaradılması olur. Qrup 1983-cü ildə bomba yüklü avtomobilin partladılması nəticəsində dünyasını dəyişən Rokko Kinnici tərəfindən, əvvəllər əlaqədar işlərdə ayrıca işləmiş hakimlər arasında işi koordinasiya etmək, məlumat və sənəd mübadiləsi aparmaq üçün yaradılmışdı .
Bu qrupa Falkone ilə yanaşı, Paolo Borsellino, Cüzeppe Di Lello, Leonardo Quarnotta da daxil idi.
Qeyd edək ki, bu qrupun ən parlaq işi 10 fevral 1986-cı ildən 30 yanvar 1992-ci ilədək davam edən, dünya tarixinin ən uzunmüddətli məhkəməsi hesab olunan “Maksi məhkəməsi” və ya “Maksiprosesso” olur. Məhkəmə prosesi nəticəsində 475 mafioz ittiham edildi. Bunlardan 338-nə ümumilikdə 2665 il həbs cəzası verildi, 19-u, o cümlədən Mişel Qreko isə ömürlük həbsə məhkum edildi. Bu prosesdə qrupun “pentiti” adlanan informatorlarla, xüsusilə, mafiya klanlarının müharibəsində məğlub olduqdan sonra 1960-cı illərdən bəri ABŞ və Braziliyada gizlənən Tommazo Busketta və Salvatore Kontorno ilə işbirliyi mühüm rol oynadı. Onların ifadələri mafiya şəbəkəsinin çökdürülməsində həlledici oldu.
1988-ci ildə Falkone mafiyaya, xüsusən də, Qambino ailəsinə qarşı işlərdə o zaman Nyu-Yorkun Cənub Bölgəsi üzrə vəkili olan Rudolf Cüliani ilə də geniş şəkildə işləmişdi.
Falkonenin fəaliyyəti mafiya ilə yanaşı, görünür, bir çox dövlət məmurlarının da xoşuna gəlmirdi. Çünki araşdırmaların gedişatı onu göstərirdi ki, mafiyanın geniş əl-qol açmasında, eləcə də, narkotraffikin genişlənməsində bir sıra dövlət məmurlarının da barmağı var. Heç də təsadüfi deyildi ki, Falkone dəfələrlə təhdid zəngləri almış, hətta ona qarşı bir neçə dəfə sui-qəsd cəhdləri olmuşdu.
1991-ci ilin martında Culio Andreottinin yeni hökumətində ədliyyə naziri təyin olunan Klaudio Martelli ona nazirlikdə vəzifə təklif edir və Falkone bu təklifi qəbul edir. Falkone yeni postda mafiyaya qarşı mübarizəni davam etdirməyi qərara alır və “Maksi məhkəməsi”ndən qalan mafiya başçılarının yenidən həbsini nəzərdə tutan fərmanın imzalanmasına nail olur. Romada olarkən o, İtaliya prokurorluq sistemini yenidən qurmağa başlayır, mafiya ilə mübarizə üçün rayon idarələri və mütəşəkkil cinayətkarlıqla mübarizə məqsədilə milli ofis yaradır. Mafiyaya qarşı “Maksi məhkəməsi”nin hökmləri 1992-ci ilin yanvarında Ali Məhkəmə tərəfindən təsdiq edilir. Mafiya Falkonenin Romada Palermoda olduğundan daha təhlükəli olduğunu anlamağa başlayır.
Və nəhayət, 23 may 1992-ci ildə Falkone, həyat yoldaşı Françeska Murvillo, eyni zamanda onları müşayiət edən üç polis – Antonio Montinaro, Rokko Diçilyo və Vito Skifani ilə birlikdə Palermo Beynəlxalq Hava Limanı ilə Palermo şəhəri arasındakı yolda, Kapaçi kommunası yaxınlığında Karleonezi mafiyası tərəfindən sui-qəsdə uğrayır. Belə ki, “Fiat Croma” zirehli avtomobili və iki müşayiət maşını A29 şossesində, yolun altına qoyulmuş 400 kq partlayıcı bomba ilə partladılır. Ciovanni Falkone xəstəxanada Paolo Borsellinonun qucağında həyatını itirir, həyat yoldaşı isə üç saat sonra əməliyyat masasında gözlərini əbədi olaraq yumur. O , Palermodakı Sant’Orsola qəbiristanlığında dəfn edilir.
Qətlin təşkilatçısı “Qısa” ləqəbli böyük mafiya başçısı Salvatore Riina, birbaşa icraçısı isə onun qudası və “Donuz” ləqəbli köməkçisi Ciovanni Bruska idi. Falkonenin ölümündən 57 gün sonra Riina daha bir dəhşətli sui-qəsd cəhdi təşkil edir. Nəticədə başqa bir nüfuzlu hakim, Falkonenin dostu və ən yaxın silahdaşı Paolo Borsellino və beş polis məmuru – Aqostino Katalano, Valter Kosina, Emanuela Loi, Vinçenzo Li Muli və Klaudio Traina öldürülür.
İtaliyada iki ən məşhur şəxsin ölümü bütün dünyada geniş ictimai rezonans doğurur. Bu hadisələrdən sonra mafiya ilə müharibə yeni fazaya qədəm qoydu və Koza Nostranın bir çox lideri həbs olundu, o cümlədən, 15 yanvar 1993-cü ildə Salvatore Riina ömürlük həbsə məhkum edildi. Bunun nəticəsində sonrakı illərdə mafiyanın fəaliyyəti xeyli dərəcədə azaldı.
Ciovanni Falkone öz fəaliyyəti, mafiyaya qarşı barışmaz mövqeyi ilə və bu yolda qəhrəmancasına həlak olan peşəkar magistrat olaraq, İtaliya tarixinin istisnasız ən görkəmli şəxsiyyətlərindən biri hesab olunmaqdadır. O və silahdaşları bu gün də italyanlar tərəfindən ehtiramla yad edilir. Bu gün Palermo hava limanı məhz, Falkone və onun ən yaxın silahdaşının şərəfinə Falkone-Borsellino hava limanı adlanır.
