Səlib yürüşlərinin gedişatı zamanı yaradılmış əfsanəvi monastır hərbi ordeni olan Məbəd Cəngavərləri, XXI əsr tamaşaçılarını heyran etməyə davam edir. Bu mövzuda saytımızda bir çox məqalələr yer alıb, amma hər dəfə nəsə bir ayrıntı, bir yeni nüans mövzunun aktuallığını daim önə çıxarır.
1118-ci ildə (bəzi mənbələrə görə isə 1119-cu ildə) qurulduğu andan 1312-ci ildə dağılmasına qədər tampliyerlərin missiyası bölgəni İslam hakimiyyətinə qaytarmaq istəyən müxtəlif müsəlman güclərinə qarşı Müqəddəs Torpaqdakı xristian krallıqlarını müdafiə etmək idi. Bu missiyaya xidmət edən orden erkən orta əsrlərin iki müəyyənedici institutunu birləşdirdi: atlı cəngavər və dindar rahib. Lakin ordenin qurulma səbəbi kimi fərqli baxışlar da mövcuddur. Bunu əvvəlki yazılarımızda qeyd etmişik. Bu gün isə Tampliyer ordeninin möhürü mövzusuna bir daha qayıtmaq fikrindəyik, bir az daha təfsilatlı şəkildə.
Bu möhür ordenin yoxsulluğunu, homoseksuallığı, yoxsa Məsihlə yoldaşlığını simvolizə edirdi?
O zaman bu, Tampliyerləri tapmacaya çevirmişdi. Bir insan necə həm dindar rahib, həm də qəddar döyüşçü ola bilər? Tampliyerlərin özləri bu sualı öz simvolikalarında həll etməyə çalışdılar, bu da ordenin özü qədər çaşdırıcı idi.
Tampliyerlərin daha müəmmalı simvollarından biri onların mum möhürü idi - tək ata minən iki cəngavər. Orta əsrlərdə insanlar imza vasitəsi kimi, mühüm kommunikasiyaları saxtakarlıqdan qorumaq üçün möhürlərdən istifadə edirdilər . Fərdlərdən tutmuş təşkilatlara qədər hər kəsin özünəməxsus möhürü var idi.
Möhürlərdəki təsvirlər nisbətən sadə ola bilsə də, bəzən daha incə mesajlar verirdi. Tampliyerlərin möhürünün mesajı həmişə şərhə açıq olub.
Orta əsrlər geosiyasətini və Üçüncü Səlib yürüşünü araşdırarkən Tampliyer möhürünün bir neçə şərhinə rast gəlinir.
Ən məşhurları ortaq atı Tampliyerlərin yoxsulluq andı ilə bağlayır. Orden sözün əsl mənasında maddi cəhətdən məhdud olmasa da, simvol, ehtimal ki, Tampliyerlərin andı ciddi qəbul etdiyini nümayiş etdirmək üçün nəzərdə tutulmuşdu.
Digəri Matta Müjdəsi ilə əlaqə yaradır , burada bir fiqur cəngavəri, digəri isə İsa Məsihi təmsil edir. Bu təfsir, Məsihin dediyi bir Müqəddəs Kitab parçasından qaynaqlanır: “Çünki iki və ya üç nəfər Mənim adıma toplaşdıqları yerdə Mən də onlarlayam”. İdeya ondan ibarətdir ki, tək atlı iki cəngavər Məsihin onun adına toplanmış tampliyerlərlə həmişə mövcud olan yoldaşlığını təcəssüm etdirir.
Tampliyerləri gözdən salmaq üçün kampaniyanın bir hissəsi olaraq, bəziləri iki cəngavərin orden daxilində geniş yayıldığı deyilən homoseksuallığı simvollaşdırdığını irəli sürürdü. Bu, Tampliyerlərin məhkəməsi zamanı irəli sürülən ittihamnamənin geniş hissəsini tuturdu. Açığı, bu ittiham inandırıcı olmasa da, kral və papa tandemi üçün bundan yaxşı “bəhanə” ola bilməzdi.
Bəziləri isə iki cəngavərin ordenin özündə ikiliyi təmsil etdiyini qeyd edir. Tək at döyüşçü-rahib kimi zahirən ziddiyyətli rollarının birləşməsini ifadə edə bilərdi.
Möhürün dəqiq mənası tapmaca olaraq qalmasına baxmayaraq, onun cəngavərlərin öz ideallarına sadiqliyinin güclü simvolu kimi xidmət etdiyinə şübhə yoxdur .
Möhürün çoxsaylı şərhləri müxtəlif auditoriyalarda rezonans doğurur. Bəziləri üçün bu, xristian döyüşçüsünü və sarsılmaz qardaşlığı təmsil edir. Digərləri üçün bu, Tampliyerlərin müəmmalı təbiətini xatırladır. Başqa biriləri üçün isə bu, korrupsiya və cinsi istismara işarə edir.
Möhür Məbəd Cəngavərlərinin şəxsiyyətinə və orta əsr xristian tarixinə təsirinə bir pəncərə kimi xidmət edir. Bu, gələcək əsrlər boyu maraq doğurmağa davam edəcək bir simvoldur.